تحلیل مبانی نظری مطالعات صدا و مکان از اکوستیک معماری تا مکان شنیداری (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

بیان مسئله : یکی از مباحث قابل طرح اما مغفول در زمینه تجربه بدنمند معماری، نسبتی است که شنیدن صداها با معماری برقرار می کند. بر این اساس نوشتار حاضر به نسبت میان شنیدن صداها و مکان می پردازد. هدف پژوهش : نوشتار حاضر در راستای جستجوی چیستی «تجربه شنیداری مکان» به دنبال بیان شیوه های گوناگون «اندیشیدن به نسبت صدا و مکان» در قالب رشته های مطالعاتی شناخته شده است. روش پژوهش : مقاله با مراجعه به متون متنوع در این زمینه به معرفی مبانی فکری و محتوای اجمالی این مطالعات در بستری تاریخی می پردازد. از این رو مقاله بر مبنای تحقیقی «پرسش محور» شکل گرفته و «فرضیه محور» نیست. نتیجه گیری : تحلیل مبانی فکری این مطالعات سه رویکرد فیزیکی، روانشناسانه و پدیدارشناسانه را در این زمینه نشان می دهد. این مطالعات سیری از مطالعات فیزیک صدا در حوزه فیزیک ساختمان را آغاز می کند و چرخش محور مطالعات از مفهوم «صدا» در علوم تجربی و در رشته اکوستیک و زیرمجموعه های آن همانند اکوستیک معماری و اکوستیک روانی را به سوی مفهوم «شنیدن» در مطالعات انسانی نشان می دهد. مطالعات انسانی دو رویکرد عمده روانشناسانه (در مطالعاتی چون منظرصوتی و زیرمجموعه های آن همانند اکوستیمولوژی و اکولوژی صوتی و نیز معماری شنودی)، و پدیدارشناسانه (در مطالعات مکان شنیداری) را شامل می شود. در انتها مقاله با مقایسه تحلیلی و جمع بندی رویکردهای فکری، سیر اندیشه در این مطالعات را از کمیت (در اکوستیک معماری با هدف کنترل صدا) به سوی کیفیت (در منظرصوتی و معماری شنودی با هدف طراحی صدا) و نیز از کیفیت به سمت کلیت (در مکان شنیداری به هدف فهم شنیداری مکان) نشان می دهد.