تزیینات معماری در حوضخانه خانه دُخانچی شیراز (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

خانه دخانچی یکی از خانه های اعیانی شیراز در دوره قاجار بوده است. از ویژگی های بارز این خانه وجود حوضخانه است. حوضخانه فضایی با کاربری متنوع در معماری ایران است. در حوضخانه خانه دخانچی نمونه هایی ک منظیر از تزیینات کاشی کاری و نقاشی روی سقف دیده می شود. بررسی این ویژگی های تزیینی و مقایسه آ نها با سایر تزیینات موجود در این خانه موضوع اصلی مقاله پیش روست. بدین منظور شیوه اجرایی تزیینات و شناخت نقشمایه ها و رن گها و ه مچنین موقعیت مکانی آ نها در حوضخانه و خانه دُخانچی شیراز مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت هاست. این پژوهش به شیوه توصیفی - تحلیلی و براساس مشاهدات میدانی و کتابخانه ای انجام شده است. براساس یافته های این تحقیق در خانه دخانچی تزیینات کاشی کاری، گچ بری، معرق و نقاشی از نظر دقت درشیوه اجرا با یکدیگر هماهنگ هستند. با وجود ای نکه نقوش کاشی کاری دیوارهای حیاط و حوضخانه شامل انواع انسانی، گیاهی، جانوری و مناظر طبیعی می شود، نقوش به کاررفته بر سق فها تنها نقوش گیاهی گل و مرغ و مناظر طبیعی اروپایی است. علت این موضوع را م یتوان در شیوه ساخت سقف های گر هچینی آلت و لقط یافت که قاب بند یهایی کوچک برای ترسیم نقوش ساخته است. قاب های کاشی هف ترنگ، روایتگر داستان های مذهبی، تاریخی و نمادین است که در آ نها تلفیق اصول هنرهای تصویری شرق و غرب را می توان دید.