مقام والدین

خداوند متعال در قرآ ن کریم می‌فرماید:«پروردگار تو حکم نمود که جز او را نپرستید و به پدر و مادر کاملاً نیکی کنید و اگر یکی از آنها و یا هر دو نزد تو به پیری رسیدند، کمترین اهانتی به آنها روا مدار و بر آنها فریاد مزن و گفتار لطیف و سنجیده به آنها بگو».(سوره اسراء، ایه 23)
پیامبر اکرم(ص) فرمود:«نظر الولد الی والدیه حبّاً لرحمها عبادة؛نگاه همراه با محبت فرزند به پدر و مادر عبادت است».(تحف العقول)
ثواب بوسیدن پای مادر:
پیامبر(ص) فرمود:«کسی که پای مادرش را ببوسد؛مثل این است که آستانه کعبه را بوسیده است».(گنجینه جواهر )
و نیز فرمود:«هر کس پیشانی مادر خود را ببوسد،از آتش جهنم محفوظ خواهد ماند».(نهج الفصاحة)
در حدیث دیگری فرمود:«کسی که قبر والدین خود را در هر جمعه زیارت کند، گناهانش بخشیده می‌شود و از نیکوکاران نوشته شود.(مستدرک الوسائل، ج 2)
گناهی نیست که مرتکب نشده باشم!
روزی مردی نزد پیامبر(ص) آمد و عرض کرد:من تمام گناهان را انجام داده‌ام،ایا راه توبه برای من هست؟ فرمود:ایا پدر و مادرت زنده‌اند؟گفت:تنها پدرم زنده است.فرمود:به پدر خود احترام و نیکی کن؛تا خداوند تو را ببخشد.وقتی که آن مرد رفت،حضرت به اطرافیانش فرمود:«ای کاش مادرش زنده بود».(بحارالانوار، ج 71)
حضرت محمد(ص) فرمودند:«دعاء الوالد لولده کدعاء النبی لأمتّة؛همانگونه که دعای پیامبران در مورد امت خودشان مستجاب است، دعای پدران نیز در حق فرزندانشان مستجاب است».(نهج الفصاحه)
ثواب یک نگاه
پیامبر اسلام(ص) فرمود:«نگاه پر مهر و محبت فرزند نیکوکار به پدر و مادرش ثواب حج دارد.از آن حضرت پرسیدند:اگر روزی صد مرتبه به والدین نگاه کند،ایا آن ثواب افزایش می‌یابد؟ فرمود:بلی خداوند بزرگتر از آن است که شما فکر می‌کنید،چون برای آن قدرت مطلق، اعطای چنین ثواب‌هایی بسیار آسان است».(بحاررالانوار، ج 71)
رسول خدا(ص) فرمود:«در عالم رؤیا، مردی از امت خود را دیدم که عزرائیل برای گرفتن جانش آمده بود،ولی کار نیک وی نسبت به والدین خود، مانع قبض روحش گردید و عمرش طولانی گشت». (بحارالانوار، ج 71)
سه گروه بدبخت محسوب می‌شوند
حضرت محمد(ص) فرمود:«سه گروه هستند که انسان شقی و بدبخت محسوب می‌شوند:هر کس نام مرا بشنود و صلوات نفرستد، کسی که ماه رمضان را درک کند،ولی کاری نکند که رحمت الهی نصیب او شود و کسی که یکی از والدین خود را در پیری درک نماید،ولی در حق آنها کوتاهی کند».(جامع الاخبار)
اطاعت پدر و مادر کافر
و نیز فرمود:«أطع الوالدین و إن کانا کافرین؛به پدر و مادرت احترام کن،گر چه کافر باشند».(جامع الاخبار)
شخصی از رسول خدا(ص) پرسید:حق پدر بر گردن فرزند چیست؟فرمود:او را به اسم صدا نکند، جلوتر از او راه نرود، قبل از او ننشیند، کاری نکند که پدرش، اورا فحش دهد.(لئألی الاخبار، ج 5)
رسول خدا(ص) فرمود:«اطاعت از پدر و مادر، اطاعت از خداست و نافرمانی از آنها،نافرمانی خداست».(نهج الفصاحة)
نگاه خشم آلود و باطل شدن نماز
امام صادق(ع):هر کس عصبانی و خشمگین به پدر و مادرش نگاه کند،گر چه آنها به او ظلم کرده باشند،با این حال نمازش قبول نیست.(لئالی الاخبار ، ج 5)
ترک جهاد و احترام والدین
شخصی نزد رسول اکرم(ص) آمد و عرض کرد:ای رسول خدا(ص)! من بسیار مشتاق جهاد و جنگ هستم. پیامبر(ص) فرمود: در راه خدا جهاد کن که اگر کشته شوی،زنده خواهی بود و نزد خدا روزی می‌خوری و اگر بمیری،اجر تو بر خدا خواهد بود و اگر از جبهه سالم بازگردی، مانند روزی که از مادر متولد شده باشی گناهانت آمرزیده می‌شود.آن شخص گفت:ای پیامبر خدا(ص)، پدر و مادر پیری دارم که با من انس گرفته‌اند و اگر آنها را ترک کنم،ناراحت می‌شوند! حضرت فرمود:پس،نزد آنان برگرد به خدا سوگند انس آنها با تو در یک شبانه روز،از یک سال جهاد در راه خدا بهتر است.(بحارالانوار، ج 71)
بوسیدن جای پای پدر
هنگامی که ابراهیم خلیل(ع) برای دیدار پسرش اسماعیل(ع) از شام به مکه آمد، پسرش در خانه نبود. حضرت ابراهیم به سوی شام بازگشت.وقتی که اسماعیل به خانه آمد،همسرش آمدن پدرش را به اسماعیل خبر داد.
او جای پای پدرش،ابراهیم،را پیدا کرد و به عنوان احترام به پدر، آنجا را بوسید!
نفرین مادر
«زمخشری»،دانشمند بزرگ و صاحب تفسیر معروف «کشّاف»،در سفری که به خوارزم داشت،دچار سرمای سختی شد.شدت سرما به اندازه‌ای بود که منجر به قطع یکی از پاهای او گردید! خود زمخشری علت واقعی این مسأله را چنین بیان کرد:نفرین مادرم موجب پدید آمدن چنین گرفتاری است؛زیرا من، در ایام کودکی،گنجشکی را گرفتم و نخی به پایش بستم و پرهایش را کندم.در این میان،ناگهان پرنده از دستم فرار کرد و در اثر این کار پایش جدا شد.مادرم وقتی از این ماجرا باخبر شد، برآشفت و به من گفت:خدا پای تو را قطع کند،همچنان که پای این حیوان زبان بسته را جدا ساختی!(گذرگاه عبرت)
بوسیدن پای پدر سبب سعادت گردید
حضرت ایة العظمی مرعشی نجفی فرمودند:زمانی که در نجف بودیم،روزی،هنگام ظهر،مادرم به من گفت:برو پدرت را صدا بزن؛تا برای صرف نهار بیاید.من به طبقه بالا رفتم و دیدم که پدرم،در حال مطالعه خوابیده است.نمی‌دانستم چه کنم؟ از طرفی باید امر مادر را اطاعت می کردم و از طرفی، می‌ترسیدم با بیدار کردن پدر، باعث رنجش خاطر او گردم.خم شدم و لبهایم را کف پای پدر گذاشتم و چندین بوسه زدم،تا اینکه در اثر قلقلک پا، پدرم از خواب بیدار شد و دید،من هستم.وقتی این ادب و احترام را از من دید،گفت:شهاب الدین تو هستی؟ عرض کردم:بلی آقا.دو دستش را به سوی آسمان بلند کرد و گفت:«پسرم، خداوند عزتت را بالا ببرد و تو را از خادمین اهل بیت قرار دهد؟ و من هر چه دارم از برکت همان دعای پدرم است که در حق من نمود و به مرحله اجابت رسید».(رمز موفقیت بزرگان)
احترام شهید مطهری به والدین
شهید ایت الله مرتضی مطهری می‌گوید:گهگاه که به اسرار وجودی خود و کارهایم می‌اندیشم، احساس می‌کنم یکی از مسائلی که باعث خیر و برکت در زندگی ام شده و همواره عنایت و لطف الهی را شامل حال من کرده است،احترام و نیکی فراوانی بوده است که به والدین خود،به ویژه در دوران پیری و هنگام بیماری کرده‌ام.علاوه بر توجه معنوی و عاطفی،تا آنجا که توانایی‌ام اجازه می‌داد،با وجود فقر مالی و مشکلات مادی در زندگی‌ام،از نظر هزینه و مخارج زندگی به آنان کمک و مساعدت کرده‌ام». یکی از فرزندان شهید مطهری می‌گوید:«من مکرر،شاهد تواضع و احترام خاص پدر و معلم عزیزم نسبت به پدر بزرگوارش بودم و هرگاه به «فریمان» می‌رفتیم،تأکید داشت که نخست به منزل پدر و مادرشان بروند.در موقع روبرو شدن با پدر و مادر، دست آنان را می‌بوسیدند و به ما نیز توصیه می‌کردند که دست ایشان را ببوسیم.(رمز موفقیت بزرگان)
نیکوکارترین افراد
رسول خدا(ص) فرمود:«سید الابرار یوم القیامة.رجل برّ والدیه بعد موتهما؛در روز قیامت،نیکوکارتین افراد کسی است که پس از مرگ والدین،برای آنان خیرات و مبرّات را انجام دهد و آنان را فراموش نکند».(بحارالانوار، ج 71)
برگرفته از کتاب «چهل مجلس، هزار حدیث نوشته احمد دهقان»