تحلیل رابطه حق در قرآن مجید بر پایه معناشناسی حق در قرآن و با تأکید بر معناشناسی ساختگرا (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تحلیل رابطه ای یکی از گونه های شناخته شده معناشناسی ساختگراست که بر اساس روابط میان واحدهای زبانی، به تبیین مفهومی واژگان می پردازد. واژه حق یکی از مفاهیم کلیدی و بنیادی در جهان بینی قرآن است که کشف حوزه معنایی آن در شبکه معنایی قرآن اهمیت بسیاری دارد. زیرا با کشف روابط مفهومی حق، میدان واژگان هم معنا، زیرشمول و مقابل آن ترسیم شده و جایگاه این مفهوم در جهان بینی قرآن تعیین می شود. پژوهش پیش رو به روش توصیفی تحلیلی، بر اساس دستاوردهای معناشناسی ساختگرا، با کمک مؤلفه های معنایی حق به تبیین روابط مفهومی آن پرداخته و به این نتیجه رسیده است که حق در قرآن کریم با واژه هایی چون؛ پیامبر، کتاب و وعده رابطه شمول معنایی و با قسط و صدق رابطه هم معنایی و با واژه هایی نظیر؛ بهره و نصیب، واجب شدن و توحید رابطه چندمعنایی دارد. باطل، کذب و لعب در تقابل مکمل و ظن، ریب و ظلم در تقابل ضمنی با حق هستند.