تحلیل گرایش های پست مدرن در متن«دف» براهنی

چکیده

متن «دف» به عنوان نخستین شعر خطاب به پروانه ها نماینده ی بخشی از چالش های اخیر شعر ِفارسی است که در این مقاله تلاش می شود تا گرایش های پست مدرن در آن شناسایی و تحلیل شود. با توجه به گوناگونی و گستردگی بیش از حد مضامین و تعاریف پیرامون مفهوم پست مدرنیسم، نگارنده ی این مقاله تلاش کرده است تا  تحلیل و ارزیابی خویش را مبتنی بر بوطیقای یکی نحله های شعر پست مدرن آمریکا (شعر زبان) و آرای چهره ی شاخص آن نحله (چارلز برنستاین) محدود و منحصر کند تا به معیار ملموس تری برای تحلیل و تفسیر دست یابد. یافته های این مقاله نشان می دهد که در «دف» اجرای متنی آزاد سازی تاریخ شعر (عرفان) فارسی صورت می پذیرد؛ شاعر تلاش می کند تا از طریق آوای دف، معنا (یا «حس معنا») را منعکس کند؛ اگر چه همواره در سطرهای گوناگون آن گریز از معنا مشاهده می شود اما این گریز از معنا همسان با بی معنایی نیست بلکه صحیح تر آن است که آن را گریز از معنای واحد و قطعی دانست و بالاخره اینکه متن دف قطعا یک متن روایی نیست چه اینکه در آغاز هر بند یا هر سطر افقی تازه در دیدگان مخاطب گشوده می شود و حدس اینکه در جمله ی بعدی چه پیش خواهد آمد و کجا شعر تمام خواهد شد برای خواننده غیر ممکن است هر چند ترجیع شعر به طور تقریبی با نظمی شبیه شعر روایی رعایت شده است. در مجموع با این که یافته های این مقاله  وجود برخی گرایش های پست مدرن در متن «دف» را تأیید و تصدیق می کند، اما آن را به طور مستقل و موکّد نمی توان پدیده ای پست مدرن دانست و قرار دادن آن زیر  ِطبقه بندی «شعر پست مدرن» امری به شدت شک برانگیز و در تضاد با کنش روشنفکری و رویکرد چپ گرایانه ی شاعرش است.