واکاوی آرایه های معماری بناهای علمی مذهبی عصر صفویه نمونه های مورد مطالعه (ملاعبدالله، چهارباغ و علیقلی آقا) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر واکاوی آرایه های معماری بازتاب یافته در سه مسجد مدرسه منتخب عهد صفویه ضمن بازشناسی تاریخی و مختصر از آنهاست. سؤال اصلی مطرح در این پژوهش از این قرار است که مهم ترین آرایه های تاریخی به کاررفته در سه بنای ملاعبدالله، چهارباغ و علیقلی آقا شامل چه گونه هایی بوده و واجد چه ویژگی هایی هستند؟ پژوهش حاضر از حیث روش، توصیفی تحلیلی و با رویکرد تطبیقی به انجام رسیده است. مختصری از نتایج پژوهش گویای آن است که آرایه های هنری بازتاب یافته در سه بنا در بعد ساختاری شامل کاشیکاری های نفیس با نقوش و درون مایه های مختلف، آرایه های سنگی، چوبی، فلزی و حتی دست بافته می باشد. در این میان کاربرد کاشی کاری بیشترین حجم را تشکیل می دهد. در بعد نقوش و مضامین نیز انواع نقوش هندسی (گره)، اسلیمی و ختایی و همچنین کتیبه های ثلث با درون مایه قرآنی، احادیث و روایات با تمرکز بر مبانی شیعی و البته اشعار فارسی که غالباً در مدح ائمه اطهار در بناهای مذکور اجرا شده است.