متکلمان ناشناخته امامی بغداد از غیبت صغری تا دوران شیخ مفید (مقاله پژوهشی حوزه)

چکیده

مدرسه کوفه و بغداد را می توان دوران اوج شکوفایی و درخشندگی کلام امامیه در سده های نخستین به شمار آورد؛ اما در فاصله زمانی میان مدرسه کوفه و بغداد (آستانه غیبت صغری تا عصر شیخ مفید) به دلیل نامناسب بودن پاره ای از شرایط، کلام امامیه تمرکز جغرافیایی لازم را نداشته است. نوشتار پیش رو درصدد است با معرفی متکلمان امامی این عصر و بیان دیدگاه ها و تلاش های علمی و تولیدات کلامی آنان، نشان دهد که شخصیت های برجسته کلامی در این دوره حضور داشته و تأثیر گذار هم بوده اند، مانند تأثیرگذاری شگرف ابن جبرویه امامی بر تغییر عقیده و مسلک ابن مملک جرجانی معتزلی. این دیدگاه در مقابل نظر کسانی است که به فقدان متکلمان امامیه در این محدوده تاریخی باور دارند.