دغدغه های انسانی یا تلاش در جهت بسط نفوذ سیاسی: نگرشی بر تلاش های انگلستان در جهت مبارزه با برده داری در خلیج فارس

چکیده

   برای دولت انگلستان، از آغازین دهه های قرن نوزدهم میلادی ( دوازدهم ه.ش) تا پایان جنگ جهانی دوم، گسترش نفوذ و سلطه بر ایران و در رأس آن خلیج فارس، از مهم ترین اهداف به شمار می آمد. محافظت از هندوستان، به عنوان مهم ترین سرزمین مستعمره انگلستان در شرق، مستلزم تسلط بر آبراه تجاری و بازرگانی خلیج فارس بود. تلاش های انگلستان برای تسلط بر این منطقه استراتژیک در دوران صفویه تقریباً ناموفق بود؛ اما تسلط بر هند به عنوان نبض اقتصادی انگلستان تلاش های این دولت را در جهت حفظ آن در برابر قدرت های دیگر اروپا بیشتر و بیشتر کرد؛ که نمود بارز آن، در سال های پایانی حکومتنآن فتحعلی شاه و آغازین سال های حکومت محمدشاه دیده می شود. مبارزه با تجارت برده در خلیج فارس در آن زمان، دستاویز  دولت انگلستان برای تسلط بیشتر بر آن منطقه بود. سوال بنیادی این پژوهش این است که مهمترین دغدغه های دولت انگلستان در راستای مبارزه با برده داری چه بود و اینکه آیا در پس این اقدامات، گرایشات انسان دوستانه این دولت اولویت داشت یا تلاش در جهت تسلط سیاسی بر این منطقه استراتژیک؟  فرضیه اساسی در این پژوهش، اقدام انگلستان را صرفاً اقدامی سیاسی در جهت نفوذ بیشتر بر خلیج فارس و در نتیجه محافظت از هندوستان قلمداد می کند.