سلفیه و امکان فهم متون دینی برای عموم مسلمانان: ساده سازی دین یا نفی ضرورت وجود علما (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

یکی از اصول اساسی جریان فکری سلفیه از زمان شکل گیری آن در قرن هفتم قمری تاکنون، عدم پذیرش انحصار تفسیر متون و صدور احکام شرعی توسط علمای مذاهب و نیز اعتقاد به «سهل الفهم» بودن نصوص دینی بوده است. به تبع این باور، اندیشمندان سلفی خواستار آزادسازی اجتهاد شده و به مذمت تقلید اجباری از یکی از مذاهب چهارگانه اهل سنت پرداختند. به همین دلیل، جنبش سلفی، جنبشی ضد علمایی و مساوات طلبانه شناخته می شد. اما در عین حال، سلف گرایان قرون میانه و معاصر، بر نیاز عوام مسلمانان به آموزش علوم دینی نزد علمای عالی رتبه و نیز تبعیت و اتباع از آنان تأکید کرده اند. امری که به نظر در تناقض با ادعای سهل الفهم بودن اسلام قرار دارد. هدف مقاله حاضر آن است، تا علت وجود این تناقض در دیدگاه سلف گرایان را بررسی نماید. یافته های پژوهش آشکار کرد که تبلیغ ساده بودن درک دین و آزادسازی امر اجتهاد در مقابله با انحصار تفسیری مذاهب اهل سنت بوده و سلف گرایان نه می خواستند و نه می توانستند با واگذاری تفسیر متون دینی به عامه مسلمانان، موجب هرج و مرج تفسیری شوند.