طبقه بندی علوم به عنوان موضوعی روش شناسانه به معرفت شناسی علم و ترسیم هندسه علم در تمدن اسلامی کمک می نماید. ضرورت طبقه بندی علوم در تمدن اسلامی با هدف ترسیم هندسه علم برای توسعه علمی و تمدن سازی به دنبال نهضت ترجمه برای مسلمانان هویدا گشت. جابر بن حیان در زمره اولین دانشمندانی بود که پیش از تکوین و تثبیت علوم یونانی به طرح طبقه بندی علوم پرداخت. طبقه بندی دوگانه وی از علوم و رعایت سنت قرینه سازی آن پیش از تثبیت علوم یونانی و سنت ارسطویی، این فرضیه را مطرح می سازد که تقسیم بندی دو گانه علوم که توسط دانشمندان دوره های بعدی متاثر از سنت ارسطویی دنبال شد؛ پیش از تثبیت سنت ارسطوی به عنوان سنجه ای مشخص در طرح جابر بن حیان رعایت شده است.این نوشتار ضمن بررسی احوال و اندیشه های جابر بن حیان، به بررسی شاخصه های طرح طبقه بندی وی خواهد پرداخت و در پی پاسخ به این سوال است که طبقه بندی وی دارای چه شاخصه هایی بوده و چه تاثیری در جریان طبقه بندی علوم در تمدن اسلامی گذاشته است.
