بازاریابی میدانی : نقش و وظایف بازارپردازی و بازارپردازان (در گفتگو با محمد بلوریان تهرانی)

چکیده

مرچندایزینگ را در ایران به بازارپردازی ترجمه می کنند. این ترجمه ی رایج، برخی از صاحبنظران را برآن داشته که هربار در به کارگیری واژه ی بازارپردازی، توضیحاتی را بیفزایند که مقصود کلام آنها را بهتر انتقال دهد. فارغ از نبود واژه ی دقیقتر در ایران برای مرچندایزینگ، ظاهراً هنوز کتاب مستقلی درباره ی مرچندایزینگ یا بازارپردازی تألیف و ترجمه نشده است. اما گاه دانشجویان بنا به ذوق و علائق شخصی، مرچندایزینگ را به عنوان موضوع پایان نامه ای خویش برگزیده اند که حاصل آن به صورت جسته و گریخته، در فروش برخی از فروشگاههای زنجیره ای یا برخی از کالاها مؤثر افتاده است و این نیز نتایج تحقیقات پیشین را تائید می کند که مرچندایزینگ یا بازارپردازی بر تصمیم خرید مشتریان بشدت تأثیرگذار است. در سودمندی مرچندایزینگ یا بازارپردازی از سوی بسیاری از فروشگاههای زنجیره ای، شرکتها و صاحبان کالاهای مصرفی تردیدی نیست، اما نبود اطلاعات جامع دراین باره مانع از آن شده مرچندایزینگ یا بازارپردازی به عنوان یک مجموعه فعالیت و روشها درکنار سایر فعالیتهای بازاریابی، درست در زمان مناسب اجرا شود، اندازه گیری شود، و برپایه ی نتایج به دست آمده در زمانهای آتی تداوم یابد؛ این در حالی است که شرکتها و صاحبان کالا نیازمند این دانش نظری و کاربردی مرچندایزینگ یا بازارپردازی هستند. مرچندایزینگ یا بازارپردازی به لحاظ دانش نظری بازاریابی، زیرمجموعه ی بازاریابی میدانی است و زمانی که جایگاه فعالیتهای مرچندایزینگ یا بازارپردازی با سایر فعالیتهای بازاریابی پیوندی هدفمند پیدا کنند، سودزایی و اثربخشی آن آشکار خواهد شد. توسعه مهندسی بازار به سهم خود می کوشد برای تعمیق دانش نظری بویژه کاربردی کردن این دانش تلاشهایی را به ثمر رساند. سایت بازاریابی میدانی به نشانی www.Fieldmarketing.ir، درج مقالاتی دراین باره از شماره های پیشین و این شماره ی نشریه، بخشی از آن تلاشها است. افزون بر آن، در این شماره ی نشریه، گفتگویی را با دکتر محمد بلوریان تهرانی داریم که داوری برخی از پایان نامه های دانشجویی را با موضوع مرچندایزینگ یا بازارپردازی برعهده داشته اند و تجارب عملی نیز دارد. بلوریان تهرانی، اکنون عضو هیأت علمی دپارتمان آموزش TMBA، مدرس و مؤلف کتابها و مقالات بازاریابی است؛ متولد 1325، دانش آموخته ی اقتصاد و بازاریابی و دارنده ی مدرک دکتری D.A. از دانشگاه دولتی ایندیانای امریکا. سوابق تدریس او در دانشگاه آزاد واحدهای تهران و کرج، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه علوم و فنون مازندران و دانشکده صدا و سیما است. علاوه بر دانشگاههای فوق وی با سازمان مدیریت صنعتی، مرکز آموزش مدیریت صنعتی، مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران، انجمن مدیران صنایع، انجمن مدیریت ایران و سازمان توسعه تجارت نیز سابقه همکاری و تدریس داشته و به موازات آنها سالها به مشاوره و پژوهش بازاریابی و تبلیغات در صنایع و واحدهای تولیدی و خدماتی کشور اشتغال داشته است. گفتگوی ما با دکتر بلوریان تهرانی عمدتاً متکی بر دانش کاربردی مرچندایزینگ یا بازارپردازی است. کوشیدیم از روشها و تکنیکهای مرچندایزینگ فراتر رویم. محورهایی نظیر استخدام و آموزش نیروهای به کار گرفته شده در مرچندایزینگ، زمان مناسب برای اجرای مرچندایزینگ یا بازارپردازی، نحوه ی ارزیابی این فعالیت، تصحیح فعالیت مرچندایزینگ برای اقدامات آتی بخشی از پرسشهایی بود که وی بدان پاسخ گفت. توسعه مهندسی بازار پذیرای آثار و مقالات صاحبنظران درباره ی مرچندایزینگ است، و همچنین از تجارب شرکتها و سازمانهایی که درباره ی مرچندایزینگ یا بازارپردازی اقداماتی را به ثمر رسانده اند، استقبال می کند.