آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۵

چکیده

انسان ها برای بقا و تداوم زندگی، نیازمند زندگی مشترک هستند. در کنار هم زیستن ، زمینه ساز اجتماعی شدن می باشد. پذیرش نقش های اجتماعی توسط افراد یک جامعه موجب بروز رفتارها، هنجارها و ارزش هایی مشترک می شود که بخش مهمی از فرهنگ یک جامعه را تشکیل می دهد. در ادبیات شفاهی و نوشتاری هر جامعه ای، بخش مهمی از ساختار و کارکرد فرهنگ نهفته است.امروزه ، اجتماعی شدن، از طریق نهاد آموزش و پرورش، با برنامه ریزی از پیش تعیین شده و با وسایل کمک آموزشی، که مهمترین آنها کتابهای درسی است، انجام می گیرد. کتاب های درسی با توجه به موقعیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی هر جامعه ای تهیه و تدوین می شود. از طریق همین کتابهاست که بخش بیشتری از ارزش ها، رفتارها، دانش ها و مهارت های یک نسل به نسل های بعدی انتقال می یابد و یا حتی عامل دگرگونی و توسعه جامعه می شود. بررسی هایی که در بسیاری از جوامع بر روی کتاب های درسی انجام گرفته، وجود کلیشه های تبعیض آمیز جنسیتی، مورد تأیید قرار گرفته است. در این تحقیق کتابها از طریق تحلیل محتوا و مشاهده مستقیم مورد بررسی و فرضیه عدم برابری شخصیت های زن و مرد، با توجه به اطلاعات جمع آوری شده مورد تایید قرار گرفته است.کتاب های درس ادبیات فارسی مدارس از نظر فراوانی اسامی، مشاغل، تصاویر، واژه های جنسیتی، نوع فعالیت، صفات و ویژگی های هر دو جنس، و اطلاعات پس از ثبت در جداول و نمودارها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. از مجموع 3029 اسم استفاده شده 16% اسامی مربوط به زنان و بقیه به مردان اختصاص یافته، از تعداد 782 اسم مشاهیر، 37 اسم مربوط به زنان و بقیه مربوط به مردان ، از مجموع 1170 تصویر مربوط به انسان ها، 3/24 درصد تصاویر مربوط به زنان و بقیه به مردان تعلق دارد. از مجموع 122 تصویر مشاهیر، تنها یک تصویر زن و 121 تصویر مخصوص مشاهیر مرد است. از مجموع 1859 واژه جنسیتی بکار رفته در کتاب ها، 6/24 درصد واژه ها مربوط به زنان، و بقیه مربوط به مردان است؛ درصد بیشتر واژه های جنسیتی زنان، واژه های نسبتی مانند: مادر و زن می باشد. در تدوین کتاب های درس ادبیات فارسی مدارس از 88 مؤلف استفاده شده که 22 مؤلف، زن و 66 مؤلف مرد هستند. قابل توجه است که بیشتر مؤلفین زن، مربوط به کتاب های دوره ابتدایی است. شغل درصد بیشتری از زنان شاغل در کتاب های مورد بررسی، «معلم» می باشد. از بررسی مجموع نمودارها و جداول مشخص شده که از نظر کمی و کیفی در هر زمینه به زنان ، کم توجهی و متون و تصاویر بر پایه پیش داروی ها و قالب های ذهنی مبتنی بر تبعیض جنسیتی تدوین شده اند.

تبلیغات