ریموند فیرثف، انسان شناس

در میان انسان‏شناسان نسل سوم بریتانیا پس از جیمز فریزر1و ادوار برنت تایلر2در نسل‏ نخست و برونیسلاو مالینوفسکی‏3در نسل‏ دوم)ریموند فیرث در کنار آلفرد رجینالد رادکلیف براون،بارزترین چهره بود.فیرث که‏ در اصل‏زاده اوکلند4در نیوزلند بود بسیار زود وارد حوزهء انسان‏شناسی بریتانیا شد زیرا تحصیلات خود را پس از دانشگاه اوکلند در مدرسه علوم اقتصادی لندن‏5،مرکز قدرتمند انسان‏شناسی اجتماعی این کشور و تحت‏ هدایت مالینوفسکی به پایان رساند.تمایل زیاد او به پیروی از راه استاد خود سبب شد که، پس از یک دورهء کوتاه تدریس در دانشگاه‏ سیدنی،بار دیگر برای تدریس به مدرسهء علوم‏ (به تصویر صفحه مراجعه شود) اقتصادی لندن بازگردد و تا پایان عمر آن‏جا را ترک نکند.بدین ترتیب فیرث از 1944 تا دوران‏ بازنشستگی‏اش در 1968 کرسی انسان‏شناسی‏ این مدرسه را بر عهده داشت.وی هم‏چنین در دانشگاه‏های معتبر دیگری چون بریتیش‏ کلمبیا6،کورنل‏7و شیکاگو8نیز تدریس کرد و انسان‏شناسان مشهوری نظیر ادموند لیچ‏9 (بریتانیایی)و فای هسیائوتونگ‏10چینی از دانشجویان وی بودند.
فیرث همچون استاد خود مالینوفسکی و دوستان و همکارانش آلفرد رجینالید،رادکلیف‏ براون و اوانس پریچارد11بر لزوم کار میدانی‏ به مثابهء محور اساسی پژوهش انسان‏شناختی‏ تاکید داشت.ازاین‏رو از سال‏های آغازین‏ تحصیل تلاش کرد حوزه مورد مطالعه خود را (*)دانشیار دانشکدهء علوم اجتماعی دانشگاه تهران
(1) James Frazer
(2) Edward Burnett Taylor
(3) B.Malinowski
(4) Auckland
(5) London School of Economics(LSE)
(6) bRITISH cOLOUMBIA
(7) Cornell
(8) Chicago
(9) Edmund Leach
(10) Fei Hsiao T'ung
(11) E.E.Evans Pritchard
مشخص کند.وی مطالعات خود را از بررسی‏ نظام‏های اقتصادی مائوری‏های‏12نیوزیلند آغاز کرد.او که تحصیلات خود را تا دورهء کارشناسی در اقتصاد پی گرفته بود از بنیان‏گذاران انسان‏شناسی اقتصادی بریتانیا به‏ حساب می‏آمد.وی نخستین کتاب خود را با عنوان اقتصاد ابتدایی مائوری‏های نیوزیلند13در 1929 منتشر کرد و در آن نظام زراعی این قوم‏ را تشریح کرد.
اما پس از این تجربه نخستین،فیرث به جزیره‏ تیکوپیا14در اقیانوسیه علاقه‏مند شد و دربارهء این جزیره نه کتاب تالیف کرد که از آن جمله‏ می‏توان به ماتیکوپیائی‏ها:مطالعه‏ای‏ جامعه‏شناختی بر نظام خویشاوندی‏ پولنزیایی‏15(1938)و عمل خدایان در نزد تیکوپیایی‏ها(1959)اشاره کرد.او هم‏چنین‏ یک فرهنگ تیکوپیایی-انگلیسی در سال‏ 1985 به انتشار رساند و آخرین کتابش درباره‏ تیکوپیایی با عنوان ثرانه‏های تیکوپیا16در سال‏ 1990 منتشر شد.
در سال‏های 1939 و 1940 فیرث به همراه‏ همسرش مطالعاتی بر نظام‏های اقتصادی صید ماهی در نزد روستاییان مالایایی به انجام‏ رساند.او در عین حال از سال‏های دههء 1950 تلاش کرد که انسان‏شناسی اجتماعی بریتانیا را علاوه بر حوزه‏های کلاسیک آن به سوی‏ پژوهش‏های جدید در شهرها سوق دهد و اجازه ندهد که این علم در مقابل جامعه‏شناسی‏ به علمی حاشیه‏ای بدل شود.ازاین‏رو پژوهشی‏ دربارهء طبقهء متوسط بریتانیا با عنوان دو مطالعه‏ بر نظام خویشاوندی در لندن‏17(1956)به‏ اجرا درآورد.فیرث کارکردگرایی را مورد انتقاد قرار می‏داد و بر اهمیت انتخاب‏هایی شخصی‏ کنش‏گران اجتماعی و انعطاف‏پذیر بودن‏ زندگی اجتماعی تاکید داشت.
موریس بلوک‏18انسان‏شناس فرانسوی تبار انگلیسی کار فیرث را در کتاب‏هایش دربارهء تیکوپیا هرچند شبیه و قابل مقایسه با کار مالینوفسکی در جزایر تروبریاند می‏داند،اما در عین حال آن را با وجود چارچوب نظری‏ قدرت‏مند در مقایسه با آثار مالینوفسکی،دارای‏ جزم‏گرایی کمتری به شمار می‏آورد.نگاه فیرث‏ به موضوع تحقیق،انسانی‏تر و حاصل کار او، شفافیت بیشتری برای آشنا کردن ما با واقعیت‏ انسانی آن‏ها دارد و اطلاعات ریز و ظریف‏ بیشتری را در اختیار ما می‏گذارد.به همین دلیل‏ بلوک،آخرین اثر فیرث را قوی‏ترین اتنوگرافی‏ (مردم‏نگاری)نوشته شده بر مردمان بدون‏ نوشتار که تاکنون در تاریخ انسان‏شناسی به‏ تحریر درآمده،می‏داند.
ریموند فیرث که به دلیل تلاش‏های گسترده و خدمات علمی ارزنده‏اش به دریافت لقب‏ ''شوالیه‏19``نیز نایل شده بود در 22 ماه فوریه‏ سال 2002 در سن 100 سالگی درگذشت.وی‏ در طول عمر پربار خود که بیش از سی سال‏ از آن را در بازنشستگی گذارند،هرگز از محیط های پژوهشی و از انسان‏شناسی و زمین‏های‏ تحقیق آن دور نشد و هرگز دست از تلاش‏ برای آموزش انسان‏شناسان جوان برنداشت و همواره آفرینندگی علمی خود را حفظ کرد.
(12) Maori
(13) Primitive Economics of the New Zealand Maori
(14) Tikopia
(15) We Tikopi:A Sociological Study of Kinship in Primitive Polynesia
(16) Tikopia Songs
(17) Two Studies of Kinship in London
(18) Maurice Bloch
(19) Sir