آگاهی کشاورزان

فرسایش خاک ممکن است به از بین رفتن کیفیت خاک و در نتیجه، کاهش بهره وری خاک منجر شود. پذیرش راهبردهای حفاظت خاک نقش مهمی در کاهش فرسایش خاک و بهبود حاصلخیزی آن ایفا می کند و این در حالیست که پذیرش اقدام های حفاظت خاک به آگاهی کشاورزان از پیامدها و علت های فرسایش خاک وابسته است؛ ازاین رو در پژوهشی پیمایشی، 273 نفر از بهره برداران زراعی با رابطه کوکران مشخص و به شکل تصادفی از 15 روستای حوضه آبخیز چهل چای انتخاب شدند و دانش و آگاهی آنها درباره پیامدها و علت های فرسایش خاک و تأثیر آن بر استفاده از اقدام های حفاظت خاک بررسی شد. بیشتر کشاورزان (85 درصد) اعتقاد داشتند فرسایش خاک کنترل پذیر است و طیف گسترده ای از عملیات کنترل فرسایش و بهبود حاصلخیزی خاک را به کار می گرفتند. این روش ها شامل شخم عمود بر جهت شیب (2/32 درصد)، کشت دستی (4/24 درصد)، حداقل شخم (8/23 درصد)، کشت ردیفی درختان (4/23 درصد) و تناوب زراعی (9/20 درصد) بودند و هرچند روش های یادشده در منطقه بیشتر استفاده می شدند، از نظر بیشتر کشاورزان روش هایی مانند عدم شخم (نوتیلیج)، روش های آبیاری تحت فشار، پوشش دائمی خاک با بقایای گیاهی، شخم عمود بر جهت شیب و تراس بندی اثربخشی بیشتری داشتند. نتایج آزمون t تک نمونه ای نشان دادند کشاورزان به خوبی از پیامدهای فرسایش و علت های ایجاد آن آگاهی دارند. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان دادند میزان استفاده از روش های حفاظت خاک با متغیرهای ادراک از اثربخشی روش های حفاظت خاک، آگاهی از عوامل فرسایش خاک و آگاهی از پیامدهای فرسایش خاک تبیین می شود. پژوهش حاضر نتیجه می گیرد باوجود دانش مطلوب کشاورزان از پیامدهای فرسایش و علت های ایجاد آن، به نظر می رسد آنها روش های موجود استفاده شده را اثربخش ارزیابی نمی کنند؛ بنابراین در شرایط موجود، آگاهی از پیامدهای فرسایش و علت های ایجاد آن نتوانسته است باعث استفاده از روش های مؤثرتر حفاظت خاک شود.

پدیده تغییر اقلیم اثرات منفی زیادی را بر سیستم های مختلف از جمله منابع آب، محیط زیست، صنعت، بهداشت، کشاورزی و کلیه سیستم هایی که در کنش با سیستم اقلیم می باشند می گذارد در این میان سیستم منابع آب از اصلی ترین آن ها به شمار می رود که نقش اساسی در زندگی مردم در مناطق روستایی دارد. در این راستا هدف تحقیق حاضر ارزیابی میزان آگاهی کشاورزان نسبت به تغییر اقلیم در مناطق روستایی پیرامون دریاچه طشک و بختگان در استان فارس می باشد. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر، را تمامی 17 روستای تا شعاع 3 کیلومتری پیرامون دریاچه طشک و بختگان با 2522 خانوار که به فعالیت کشاورزی مشغول می باشند را تشکیل می دهد، که با استفاده از فرمول کوکران سطح خطای 5/0 درصد تعداد 333 خانوار به عنوان جامعه نمونه انتخاب گردید. برای تحقق اهداف مورد نظر، ضمن مطالعات اسنادی، طیف گسترده ای از شاخص ها در چارچوب مطالعات میدانی (تکمیل پرسش نامه ها، فرم های مشاهدات میدانی) مورد بررسی قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های کندال، اسپیرمن و T تک نمونه ای در نرم افزار SPSS استفاده گردیده است. یافته های پژوهش مؤید آن است که، کشاورزان منطقه با میانگین 47/4 و سطح معناداری 000/0 دارای بیشترین آگاهی و شناخت نسبت به تغییر اقلیم در منطقه مورد مطالعه می باشند. نتایج آزمون ضریب همبستگی کندال نشان داد که بین میزان اثرات منفی تغییر اقلیم و طبقات فاصله روستاها از دریاچه طشک و بختگان با توجه به مقدار ضریب همبستگی کندال (060/0-) و سطح خطای کمتر از 01/0 درصد، رابطه منفی معناداری وجود دارد. همچنین نتایج آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که بین میزان آگاهی کشاورزان از تغییر اقلیم و میزان استفاده از استراتژی های سازگار با تغییر اقلیم با توجه به ضریب همبستگی (197/0) و سطح خطای کمتر از 01/0 درصد رابطه مثبت معناداری وجود دارد .