مسئله فتح ایران توسط مسلمانان، از مسائلی است که هنوز ابعاد آن به طور کامل مورد بررسی قرار نگرفته است. پرسش های بسیاری درباره این فتوحات وجود دارد. یکی از پرسش ها چرایی سقوط زودهنگام دولت ساسانی و نوع واکنش جامعه ایرانی به این مسئله است. این نوشتار تلاش می کند تا از منظری جدید موضوع را بررسی کند. مفروض این نوشتار این است که در کنار عوامل سیاسی و اقتصادی، نوعی از ذهینت سازی و باور عمومی در دو سوی ماجرا در چگونگی و سرعت فتوحات اثر داشته است. در این نوشتار تلاش می شود با خوانش دوباره متون تاریخی و با روش توصیفی تحلیلی، فضای ذهنی کسانی که درگیر فتوح بوده اند بازسازی شود؛ به ویژه، سویه ایرانی، مورد توجه بیشتر قرار گرفته است و نشان داده می شود که چگونه باورهای ماوراءالطبیعی باعث انگیزه بیشتر یا کمتر در جنگ شده است.