لیلا فراهانی جوکار

سرمایه گذاری در بخش کشاورزی و تاثیر آن بر بازدهی این بخش بحث مهمی است که مطالعات انجام شده و شواهد تجربی به خوبی آن را تایید می کنند. سرمایه گذاری در بخش کشاورزی، علاوه بر رشد تولید و اشتغال در این بخش، به رشد تولید و اشتغال در سایر بخشهای دیگر اقتصادی نیز کمک نموده و لذا شناسایی عوامل موثر بر سرمایه گذاری در بخش کشاورزی و اتخاذ سیاستهای مناسب برای گسترش سرمایه گذاری، از اهمیت فراوانی برخوردار است. این مطالعه با استفاده از آمار سال های 1383-1357 برای بخش کشاورزی ایران به تخمین توابع تقاضای انرژی، مواد مصرفی، نیروی کار و سرمایه گذاری براساس سیستم معادلات هم زمان به روش سیستمی 3SLS پرداخته است. هدف کلی این مطالعه، بررسی سرمایه گذاری و هزینه های تعدیل در بخش کشاورزی ایران با کمک مدلهای دینامیکی نسل سوم می باشد. نسل سوم مدلهای دینامیکی، هزینه های تعدیل داده های شبه ثابت را نسبت به ارزش های تعادلی در طول زمان نشان می دهند. بر اساس فرضیه هزینه تعدیل، رسیدن سریع به نقطه تعادلی بلند مدت، هزینه بر میباشد و بنابراین کشاورز مایل است که برای حداقل کردن خسارت ناشی از تعدیل سریع، روند تعدیل را کاهش دهد. واضح است که در صورت عدم وجود هزینه ناشی از تعدیل سریع، کشاورز بلافاصله به تغییرات شرائط بازار پاسخ میدهد. نتایج نشان می دهد که تکنولوژی مورد استفاده در بخش کشاورزی ایران به مرور زمان در حال بهبودی است، اما با این وجود هنوز تکنولوژی مورد استفاده در این بخش کاربر می باشد. از دیگر نتایج این تخمین این است که نهاده های انرژی و مواد مصرفی، مواد مصرفی با نیروی کار و موجودی سرمایه با نهاده مواد مصرفی در بخش کشاورزی ایران مکمل می باشند. قیمت انرژی دارای تاثیر مثبت بر سرمایه گذاری بوده و نسبت سرمایه گذاری به تولید در دوره قبل و همچنین متغیر مجازی جنگ دارای تاثیر منفی بر سرمایه گذاری می باشند. همچنین با توجه به نتایج، تخمین ضریب هزینه های تعدیل در بخش کشاورزی ایران نشان دهنده افزایش در هزینه ها با افزایش سرمایه گذاری متوسط برای هر واحد ارزش افزوده در صورت بروز یک تکانه به بخش کشاورزی می باشد.