احمد متین دوست

تا سده هیجدهم کولی ها هم از لحاظ نژاد و هم از لحاظ زبانشان تا اندازه ای اسرارآمیز به نظر می رسیدند. این حقیقت که عموما گمان می رفت از مصر آمده اند (واژه gypsy تحریفی از کلمه Egyptian است) کافی بود تا زبان آنها اسرارآمیز جلوه گر شود. اکنون روشن است که کولی ها (roma نام ملی و قومی است) از هند به صورت گروه گروه در پایان هزاره اول میلادی مهاجرت کرده اند. یکی از این گروهها از طریق ایران به طرف آسیای صغیر، جنوب روسیه و کشورهای بالکان پیش رفته، تا در سده پانزدهم به اروپای غربی و در سده شانزدهم به بریتانیا رسیده است. ظاهرا گروه بعدی خط سیری جنوبی تر را یعنی از طریق ایران، سوریه، و مدیترانه به سوی آفریقا و شبه جزیره ایبری در پیش گرفته است. تا قرن بیستم گروههایی از کولی ها با گرایش به نوعی زندگی کم و بیش چادرنشینی در همه کشورهای اروپایی و در بسیاری از بخش های دیگر جهان حضور داشتند. و زبان رمانی، که اصلا گونه ای ویژه از زبان هند و آریایی نو می باشد، اساسا با دو یا سه دوجین لهجه تشخیص داده شده – فرایندی که در آن ارتباط با زبان های ملل میزبان نقشی قاطع بازی می کند