ستاره طاهرخانی

هدف این مقاله بررسی تلاش های مجمع عمومی سازمان ملل متحد درباره تروریسم و تاثیر آن بر رفتار دولت ها طی سه دهه اخیر است. مجمع تروریسم بین المللی را به دو صورت مورد توجه قرار داده است: ایجاد چارچوب هنجاری برای تعریف تروریسم به عنوان موضوعی مشترک برای دولت ها و ترغیب آنان به اقدام برای تدوین قواعد حقوقی داخلی و بین المللی برای مقابله با تروریسم. این اقدامات از طریق قطعنامه های مصوب مجمع قابل ملاحظه است. تلاش ها برای ارتقاء هماهنگی و همکاری میان دولت ها، نتایج مختلف داشته است. در عین حال به نظر می رسد که دولت ها هنوز در اتخاذ زمینه ها و اشکال قوی همکاری همه جانبه در مواجه با تروریسم، آنگونه که رهیافت مجمع عمومی به آن تاکید دارد، به عنوان جرمی فراملی آمادگی ندارند.

در منازعات نامتقارن، قدرت های بزرگ اغلب در برابر دولت های ضعیف از استراتژی قهری استفاده می کنند. با توجه به اینکه تهدیدات قهری دولت های قدرتمندتر به واسطه تعیین مجازات شدیدتر در ازای نافرمانی طرف مقابل مؤثرترند، به نظر می رسد دولت های ضعیف باید تسلیم درخواست های قهری قدرت های بزرگ شوند تا گرفتار مجازات آنها نشوند. اما چرا شواهد و مطالعات تجربی بسیاری عکس این قضیه و در واقع ناکامی استراتژی قهری و مقاومت دولت های ضعیف و در نهایت انتخاب استراتژی پرهزینه نظامی صرف از سوی قدرت های بزرگ را نشان  می دهند؟ این سؤالی است که فیل هان با تهدید بقای دولت ضعیف به آن پاسخ می دهد. در این مقاله، برای تعمیم نظریه هان به مواردی که با آن قابل تبیین نیستند، آن را تعدیل کرده و با مطالعه موردی منازعه میان ایالات متحده آمریکا و کره شمالی حمایت می کنیم.

فهم پیچیدگی تعاملات اجتماعی که در آن ها میان نحوه تصمیم گیری و چگونگی دستیابی به اهداف در میان بازیگران نوعی وابستگی متقابل وجود دارد مبنای شکل گیری نظریه بازی شده که با توسعه دامنه کاربرد آن از رشته ریاضی به اقتصاد و سپس علوم سیاسی و روابط بین الملل زمینه ای را برای تعادل های اجتماعی به وجودآورده است. نظریه بازی که با مفاهیم اساسی عقلانیت و منفعت محوری بازیگران آغاز می کند در ساخت نظری از استعاره سازی، تمثیل و مدل سازی بهره می برد. در این نظریه چارچوب مشخصی برای عمل و ارزیابی بازی وجود دارد که شامل تشخیص تعداد بازیگران، تعداد اقدامات در دسترس هر یک از بازیگران، مطلوبیت انتظاری از اتخاذ هر یک از گزینه های در دسترس و نوع توزیع اطلاعات میان بازیگران می شود. این نظریه با روش شناسی کمی در روابط بین الملل برای تحلیل مسائل امنیتی چون اتحادها و ائتلاف ها، مسابقه تسلیحاتی و کنترل تسلیحات، در مسائل اقتصادی و زیست محیطی مانند سیاست های تجاری و یا کنترل گرمایش کره زمین و در حوزه دیپلماسی مورد استفاده قرار گرفته است بنابراین لازم است به ظرفیت این نظریه در کمک به تحلیل مسائل بین المللی در حوزه های مختلف امنیتی، سیاسی، اقتصادی و غیره میان بازیگران مختلف در عرصه بین المللی توجه بیشتری گردد و به راه حل های برگرفته شده از این نظریه و پیش بینی های احتمالی آن اندیشه شود.