محمدسجاد سیاهکارزاده

از نیمه قرن 20 میلادی اندیشمندان اقتصاد به دستاوردهای علم روانشناسی توجه و نقد فرض اساسی انسان عقلایی در مکتب نئوکلاسیک و نیوکینزی به عنوان بدیل های جدید برای توضیح پدیده های اقتصادی در آستانه هزاره سوم تبیین کرده اند. اقتصاد رفتاری ترکیب دو علم اقتصادی و روانشناسی است و موضوع آن عبارتست از بیان علت محدودیت ها و پیچیدگی ها در عوامل اقتصادی. در اقتصادی رفتاری مفروضات اقتصاد کاملاً عقلایی کنار گذاشته شده و به محدودیت های انسان و انحراف از تصمیمات عقلایی پرداخته می شود. یکی از مباحثی که در اقتصاد رفتاری به آن پرداخته می شود تورش ها و انحرافات رفتاری است. این تحقیق بر آن است با روشی تحلیلی- استنباطی و با مراجعه به آیات قرآن کریم، بحث تورش های رفتاری را با نگاهی اقتصادی بررسی نماید. این تحقیق ضمن یادآور شدن تفاوت ماهوی خاستگاه طرح تورش های رفتاری در اقتصاد متعارف و قرآن کریم، برخی دلالت های اقتصادی را در خصوص تورش های رفتاری و شناختی در قرآن کریم اشاره می نماید.

یکی از راهکارهای مؤثر در زمینه ارتقای بهره وری نظام اقتصادی، راهکار سنجش اعتبار در صنعت بانکداری است که با ارائه خدمات خویش موجب توزیع عادلانه سرمایه در سطح جامعه می شود؛ سرعت و کارایی در انتقال وجوه از واحدهای مازاد اقتصادی به متقاضیان وجوه را بالا می برد، شفافیت و اطمینان عمومی را افزایش می دهد و در نهایت، با کاهش وقوع جرائم مالی و بهبود نظام اقتصادی منجر به ارتقای امنیت، آرامش و رفاه عمومی جامعه می شود. این موضوع در چارچوب بانکداری اسلامی به دلیل ماهیت متفاوت و نوع عملیات منحصربه فرد آن از اهمیت دوچندانی برخوردار می شود. این تحقیق بر آن است تا بررسی پدیدة اعتبارسنجی در بانکداری اسلامی به ویژه، مدل بانکداری بدون ربای ایران، بر اساس آموزه های اسلامی ضرورت سنجش اعتبار از ابعاد دیگری اثبات نماید. در این تحقیق با استفاده از روش تحقیق تحلیلی- استنباطی دلایل ضرورت سنجش اعتبار در بانکداری اسلامی بررسی می شود و ضرورت سنجش اعتبار از منظر بانکداری اسلامی را در دو سطح خرد و کلان اثبات می گردد. در سطح خرد ایفای نقش وکالتی بانک ها در قبال سپرده گذاران و اجرای عقود اسلامی در قراردادهای بانکی بر اساس مختصات واقعی آن ها و در سطح کلان لزوم استقرار عدالت اقتصادی و جلوگیری از بحران آفرینی به بهانة کسب سود و منفعت بیشتر از دلایل اهمیت سنجش اعتبار در بانکداری اسلامی است