صفت الله رحمانی اندبیلی

طرح سربازان سازندگی از 1379 تاکنون، با اهدافی چون گسترش شبکة ترویجی از طریق جذب مشمولان متخصص و بومی، ترویج فرهنگ تولید، بهره برداری اصولی از منابع و ذخایر موجود در حوزة وظایف جهاد کشاورزی، و زمینه سازی برای تأمین و تربیت نیروی انسانی مستعد در ایران به اجرا درآمده است. تحقیق حاضر به بررسی نتایج ارزشیابی طرح سربازان سازندگی در سال های 1388 و 1389 می پردازد، و در آن، میزان رضایت بهره برداران از اجرای طرح و عملکرد سربازان سازندگی با بهره¬گیری از روش تحلیل توصیفی و همبستگی ارزیابی می¬شود. جامعة آماری تحقیق شامل کلیة کشاورزان زیر پوشش خدمات مشاوره ای سربازان سازندگی در استان های کهگیلویه و بویراحمد، اردبیل، خراسان جنوبی، کرمانشاه و مازندران است. نتایج تحقیق نشان می¬دهد که کشاورزان مورد مطالعه از اجرای طرح سربازان سازندگی رضایت دارند، و وجود سربازان در مناطق روستایی در بهبود محصولات کشاورزی مؤثر است.

ماموریت اصلی سازمان تات ایران، انجام تحقیقات، آموزش و ترویج در حوزه های مختلف بخش کشاورزی و منابع طبیعی با هدف بهبود سطح بهره وری، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی است. تحقیقات کاربردی، تولید اقتصادی، انتقال یافته های تحقیقاتی در قالب برنامه های آموزشی و ترویجی به بهره برداران و کشاورزان ، تبدیل علم به ثروت با تجاری سازی فن آوری های حاصل از تحقیقات انجام شده و مدیریت وحفظ ذخایر ژنتیک گیاهی، دامی و آبزیان، از جمله وظائف مهم این سازمان است. هدف از انجام این مطالعه، بررسی ظرفیت درآمدزایی سازمان تات در کشور با بهره گیری از عرصه های در اختیار در مناطق روستایی در قالب ایستگاه، پایگاه و مزارع تحقیقاتی وآموزشی است، در این پژوهش ایستگاه ها و مزارع تحقیقاتی و آموزشی تحت اختیار 12 مرکز و سه موسسه با استفاده از نظرات خبرگان دست اندر کار (مدیران و کارشناسان) و داده ها و اطلاعات عرصه ای و عملکردی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج بررسی های انجام شده نشان می دهد که به طور متوسط، 5/48 درصد از ظرفیت های تولیدی و اقتصادی ایستگاه ها و مزارع موجود درجغرافیای روستایی تحت پوشش مراکز تحقیقات و آموزشسازمان تات استفاده می شود. همچنین بهره وری آب در تولید محصولات کشاورزی در اراضی تحت پوشش مراکز مورد مطالعه، کمتر از متوسط کشور است. متوسط نرخ بازدهی سرمایه گذاری برای فعالیت های اقتصادی در عرصه ها و بهره برداری از امکانات تولیدی مراکز مورد مطالعه معادل 27/91 درصد با دوره برگشت 65/2 در سال است.

هدف: در این تحقیق سعی شده است که برای اولین بار در کشور کارایی پژوهشی واحدهای تحقیقاتی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی دراجرای پایان نامه های دانشجویی مشترک با وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.روش پژوهش: برای تعیین کارایی واحدهای تحقیقاتی در اجرای  پایان نامه های دانشجویی از تحلیل پوششی داده ها استفاده شد.یافته ها: با توجه به نتایج تحقیق میزان کارایی اجرای پایان نامه های دانشجویی دکترا و ارشد در تولید مقالات علمی، یافته های قابل ترویج و دستاوردهای قابل تجاری در واحدهای تحقیقاتی کشور عدد مطلوبی برآورد شده است. بیش از 50 درصد واحدهای تحقیقاتی 100 درصد کارایی در اجرای پایان نامه های دکتری و حدود 42 درصد واحدها نیز 100 درصد کارایی در اجرای پایان نامه های ارشد دارند.نتیجه گیری: بر اساس نتایج الگوسازی و فرهنگ سازی بین اعضای هیات علمی و مدیران سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی به گونه ای انجام گیرد که تعداد مشاوره یا راهنمایی پایان نامه برای آنان یا واحدهای تحقیقاتی در اولویت نباشد بلکه در راستای کارایی بیشتر و افزایش کیفیت، بروندادهای تحقیقات در اولویت این مراکز و اعضای هیات علمی قرار گیرد.