کارل ارنست

در اواخر قرن ششم قمری هنگامی که بیشتر طریقه های صوفیانه بزرگ در نواحی مختلف جهان اسلام در حال شکل گیری بودند، طریقه چشتیه نخست در هند پا گرفت. خاستگاه طریقه چشتیه، شهر چشت در افغانستان بود. به مرور، تعالیم شفاهی چشتیان، آنگونه که در «ملفوظات» بروز یافته است، قالب مکتوب معتبری یافت. گذر از قالب شفاهی به قالب مکتوب در سبک های ادبی گوناگونی انعکاس یافت که با مخاطبان متفاوت تناسب داشت. دلیل اصلی رواج آغازین متون ملفوظات، توفیقی است که در شرح تعالیم صوفیه داشته اند. نویسنده در نوشتار حاضر ابتدا بحث گذر از تعالیم شفاهی به متن مکتوب در تصوف را مورد واکاوی قرار می دهد. سپس در خصوص گسترش بنیان ادبیات ملفوظات چشتی مطالبی ارائه می نماید. در این زمینه، به وصف گفتارهای نظام الدین اولیا و مقایسه آن ها با گفتارهای دو تن از مریدانش، چراغ دهلی و برهان الدین غریب می پردازد. از این رو، با تحلیل این متون (ملفوظات اصیل) به فهم بیشتر پیرامون گسترش ادبیات ملفوظات، یاری می رساند.