محمود زند مقدم

این مقاله، پژوهشی است در مورد مراسم «زار» که به صورت دسته جمعی در سراسر سواحل خلیج فارس و دریای عمانآن جام می شود. این مراسم به قصد شفای بیماران و بیرون راندن «ارواح خبیث» از تن بیماران برگزار می گردد. مقاله، شرح گونه ای است از این مراسم که در روستای سلخ قشمآن جام شده است. دکتر زند مقدم کوشیده در گفتگو با درویش سالم، راهبر این مراسم، آگاهی های ضروری را برای شناخت و درک چگونگیِآن جام گرفتن این آیین ها وانواع زارها (یا بادها) ارائه دهد. همچنین چگونگی تحول این مراسم طی قرن ها و آمیختن آن با اعتقادها و باورهای بعضی طریقت های درویشی و عرفانی، تبیین شده است. در پایان مقاله ، گفتگویی دیگر با ملای آبادی «به پاتان» (واقع در دره سرباز بلوچستان)آن جام گرفته که همانندی ـ و البته تفاوت های ـ باورهای موجود در خصوص این طریق آیینی را در بلوچستان و قشم آشکار می سازد.

این مقاله، گزارشی است از سفر نویسنده به شهر «بمپور» در مورد «بُنه» (یکی از کهن ترین شیوه ها در تولید کشاورزی و بهره وری از خاک و آب و کار) و «بُنه بندی». شیوه شخم زنی، آبیاری، طریق تقسیم آب و زمین و تولید، ابزار تقسیم آب، نحوه آبیاری، اصلاحات اراضی، نقش کدخداها و مباشرها و پاکارها، طرز انتخاب جانشین گوک بند، نحوه مالکیت، طرز تنبیه و مجازات، چگونگی ساختن خانه و کپر و شکل مسکن، تنبیه و داوری، دوا و درمان، تغذیه و داد و ستد، از جمله موضوعات این گزارش هستند که به اختصار بیان شده اند.علاوه بر مطالب مذکور، مؤلف فرایند تبدیل و تغییر شکل تولید در «بنه» و همچنین «مهاجرت» را که به عقیده او به یکدستی و ارتباط خویشاوندی اهل «بنه ها» لطمه زده و سبب تنزل درونی عوامل اصلی بنه بندی شده توضیح و تبیین کرده است.