اسماعیل چاوشی

اسماعیل چاوشی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۳ مورد از کل ۳ مورد.
۱.

مفهوم اجتماعی شهر از منظر متون و تعالیم اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهر اسلامی شهر و متون اسلامی سنت و شهر اسلامی مفهوم اجتماعی شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 273 تعداد دانلود : 463
واژه «شهر اسلامی»، سابقه تاریخی و علمی گسترده و طولانی دارد. تحقیقات فراوانی در این زمینه به ویژه از سوی شرق شناسان غربی صورت پذیرفته است. علت اصلی همه آن مطالعات به تفاوت های موجود بین شهرهای غربی و شهرهای واقع در سرزمین های اسلامی برمی گردد. شرایط اجتماعی و اقتصادی شهر اسلامی و ساخت کالبدی متأثر از آن شرایط از جمله بنیادی ترین تضادهایی هستند که در شهر اسلامی و شهرهای هم عصر آن در دنیای غرب به ویژه اروپای غربی، حاکم بوده اند. مطالعات گسترده ای توسط جغرافیدانان در زمینه ویژگی های شهر اسلامی انجام شده است. این تحقیق نیز در راستای مطالعات مذکور، ماهیت شهر اسلامی را از درون متون و تعالیم اسلامی مورد واکاوی قرار داده است. این مقاله تلاش نموده تا به این سؤال کلیدی پاسخ دهد که چرا در خصوص ساختار یک واقعیت پیچیده به اسم شهرهای اسلامی در مقایسه با سایر شهرهای غربیِ هم عصر خویش، مطالعه و تحقیق به عمل آمده است؟ و دریابد که متون و تعالیم اسلامی چه ویژگی هایی را برای یک شهر بر شمرده است. روش تحقیق در این مقاله، روش مروری- فراتحلیلی است. داده های مورد استفاده در آن از آن دسته از متون و کتب اسلامی که از سندیت و اعتبار لازم برخوردارند (قرآن و احادیث)، استخراج شده است. محدوده مطالعاتی این مقاله را می توان تمامی شهرهای اسلامی دانست. چون هر جا که دین اسلام در آن جاری است، به طور قطع الگوی شهرنشینی و ریخت شناسی شهری نیز، متأثر از آن خواهد بود. در پایان دریافتیم که در منابع جهان بینی اسلامی، ویژگی ها و شرایط خاصی برای یک سکونتگاه انسانی برشمرده شده است. در واقع دین اسلام بیش از آنکه به دنبال ارائه ساخت کالبدی مشخصی از شهر باشد بیشتر به دنبال مفهوم خاصی از شهرنشینی می باشد. مفهومی که عوامل زیر یعنی امنیت فراگیر در تمامی زوایای زیست در یک شهر، آزادی بیان و عقیده، تجلی تعالیم و ارزشهای والای اسلامی در ساخت کالبدی شهر، پایداری و تعامل با محیط زیست، تجارت پاک و سالم و فقدان دروغ و گناه در شهر اسلامی، آن را تعریف می نماید.
۲.

آسیب پذیری بافت های فرسوده بخش مرکزی شهر تهران در برابر زلزله (مورد: منطقه 12)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زلزله آسیب پذیری مخاطرات محیطی بخش مرکزی بافت های فرسوده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 839 تعداد دانلود : 897
آسیب پذیری شهرها از مخاطرات محیطی در کشورهای دارای محیط طبیعی، پرمخاطره، به چالشی مهم در برابر علوم شهرشناسی، مدیریت، علوم مهندسی و برنامه ریزی شهری تبدیل شده است. پژوهش ها و نوشتارهای مربوط، حاکی از آن اند که به رغم مطالعات و تحقیقاتی که طی حدود هفت دهه گذشته در مورد بافت های تاریخی و قدیمی و فرسوده شهری انجام شده اند، آسیب پذیری بافت های مذکور در برابر زلزله از دهه 90 میلادی مورد توجه قرار گرفته و در ایران نیز از اواسط دهه 70 به این موضوع اهمیت داده شده، که در واقع غفلت از اهمیت این موضوع را در پی داشته است. اهمیت آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله، به خصوص بافت ها و فضاهای فرسوده بخش مرکزی آن، با عنایت به بستر طبیعی ناامن و با توجه به جایگاه بخش مرکزی این شهر، لزوم شناخت آسیب پذیری بافت های قدیمی (فرسوده) بخش مرکزی شهر تهران را در برابر زلزله در اولویت قرار داده است. این مطالعه با در نظر گرفتن «نظام های آسیب زا و تاثیرپذیر» در درون نظام شهری و محدوده بافت های بخش مرکزی، آسیب پذیری بافت های قدیمی (فرسوده) منطقه 12 شهر تهران از زلزله را از منظر جغرافیای شهری مورد بررسی قرار داده است. برای این منظور هفت متغیر در حوزه جمعیت، فعالیت و ویژگی های فیزیکی ـ کالبدی منطقه مذکور انتخاب و بررسی و تحلیل شده است. در این بررسی، آسیب پذیری هر یک از متغیرها و چگونگی پراکنش آنها در سطح بلوک های منطقه در تابع مورد نظر محاسبه شده و وضعیت آسیب پذیری محدوده مورد بررسی بر اساس وزن کل متغیرها در سطح نواحی و بلوک های شهری منطقه، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج این بررسی نشان از آن داشت که با در نظر گرفتن «نظام های آسیب زا» و «نظام های تاثیرپذیر» در درون سیستم شهری و بافت فرسوده بخش مرکزی شهر تهران، متغیرهای فاصله کاربری ها از فضاهای باز، دسترسی به محدوده آسیب پذیر، سال احداث بنا و نوع مصالح ساختمان ها، به ترتیب بیشترین تاثیر را در آسیب پذیری منطقه 12 از زلزله دارند.متغیرهای مذکور، در انطباق با ساختار و توزیع فعالیت های منطقه که بر فعالیت های فرامنطقه ای و توزیع متمرکز آنها در نواحی یک و دو و سه متکی است و جمعیت سیال هشتصد هزار نفری را روزانه جذب منطقه 12 می کند، آسیب پذیری بافت های فرسوده شهری بخش مرکزی را در برابر زلزله، افزایش داده است. از لحاظ نظری نیز به این نتیجه مقدماتی رسیده است که به رغم تفاوت هایی که فضاها و بافت های فرسوده بخش مرکزی شهر تهران در برابر زلزله دارند، اصول و نتایج ناشی از بررسی آسیب پذیری فضاها و بافت های فرسوده منطقه 12، با در نظر داشتن ملاحظات خاص هر منطقه، می تواند به عنوان الگویی در بررسی سایر مناطق بخش مرکزی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان