غلامعلی ولاشجردی فراهانی

پژوهش حاضر به بررسی آیین های کهن آب در استان مرکزی می پردازد و می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که آیین های نکوداشت آب در استان مرکزی چه تأثیری بر هویت بومی منطقه، همبستگی مردم، حفظ میراث معنوی و پیوند نسل ها داشته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که آیین های کهن آب مانند چمچه گلین، تیرگان، عروسی قنات، تعیین ماده و نر بودن آب قنات ها، عروسِ آب، بیل وارونه زیر ناودان، قرار دادن بیل در آبراه خانه ها و بی لگردانی باعث شده اند که آب برای مردم همواره از سرشتی جادویی برخوردار باشد. از نگاه دیگر، آب و تمنای آن خود خاستگاه آیین های گوناگونی است که در تمام آنها ترس از خشکسالی بیش از هر چیز به چشم می خورد. آب خاصیت درمانی دارد و در باور عمومی چشمه ها مورد احترامند و درختان کنار چشمه ها نماد سبزی و تقدس اند. ریشه های مشترک آیین های آب در سایر نقاط ایران نیز قابل مشاهده است. تعویض آب حوض ها و آب انبارها، حضور آب در سر سفره عقد، هفت سین و سنن مشابه همه نشانگر باور به جاندار بودن آب و نقش آن در افزونی برکت دارد.