بدریه هدایت پناه شالدهی

 هدف اصلی این مقاله، پیام های شهیدان درباره حجاب با واکاوی از وصیت نامه هایشان است. نمونه آماری شامل 878 وصیت نامه شهیدان است که در دو مرحله مهر و آذر 1402 از منابع معتبر استخراج شد که عمدتاً از استان های اصفهان، گیلان، مازندران، تهران، قم، هرمزگان بود. کلیه مطالب و محتوای وصیت نامه های شهیدان به صورت تحلیل عملگرایانه و معنایی مورد شمارش قرار گرفت. درمجموع بعد از غربالگری و با عنایت به فراوانی واژگان کلیدی، 50 واژه که مربوط به حجاب بود استخراج و شمارش شد. اشتراک واژگان در وصیت نامه های شهیدان درباره حجاب و مضامین مربوط 6/76درصد بود. به طور متوسط در هر وصیت نامه 24/3 پیام ها مستقیماً با واحد حجاب و 36/2 واژگان با مضمون حجاب بود. به عبارتی، 9/57درصد از فراوانی های پیام ها فقط درباره حجاب و 1/42درصد به مضمون حجاب مربوط بود. 01/8درصد شهیدان به خواهران سفارش نموده اند، حضرت زهرا (س) و حضرت زینب (س) را الگوی خویش قرار دهند، در 6 درصد پیام های وصیت نامه ها آمده که رعایت حجاب مثل خون شهید است و 2 درصد اظهار داشته اند که حجاب مثل سنگر است. شهیدان افتخارآفرین جنگ تحمیلی که حدود 40 سال پیش وصیت نامه شان را نگارش نموده اند، تأکید داشتند که بانوان، حجاب، این دستور الهی را که در چندین آیه از قرآن مجید به صورت مستقیم و غیرمستقیم آمده رعایت کنند؛ اما برخلاف انتظار، عده ای به این حکم الهی کم توجه شده و ناخواسته تمایلشان به پوشش اسلامی کمرنگ شده است. لذا وظیفه آحاد تأثیرگذار جامعه است که نسبت به این موضوع حساس باشند و باهمت و غیرت خویش، راه و روش اسلامی را به این افراد تبیین نمایند. در این رهگذر از همه ابزارها موجود مانند دانش، رفتار، گفتار و رسانه ها و امثالهم به نحو مطلوب و مؤثر می توان بهره گرفت، حتی از شهیدان عزیز هم می توان استعانت جست؛ زیرا شهیدان شاهد هستند و به نوعی با جامعه ارتباطش برقرار است؛ بنابراین از جامعه اسلامی ایران به ویژه خواهران انتظار می رود که پیام های این عزت آفرینان را اجابت فرمایند و این شاخص ترین پیام شهیدان بود و گفته اند حجاب همچون سلاح و لباس رزم است.

 هدف اصلی این پژوهش آثار گریستن بر شهیدان از منظر اسلام است. پژوهش به صورت بنیادی است که به صورت کتابخانه ای با ابزاری موثق و مطمئن همچون قرآن مجید، گفتار معصومین، احادیث یا روایات، نظرات پژوهشگران و علمای اسلام صورت گرفت. روش کار بدین صورت بود که ابتدا واژگان گریه، بکاء، اشک، دمع و سبیل، نحب، قُتِل و شهید مورد بحث قرار گرفت و برخی مشابهت ها یا تفاوت های آن ها بیان گردید. سپس واژه شهید واکاوی شد. برای واژه شهید معنای گوناگونی مطرح شده است و اینکه در اسلام به چه کسی شهید گفته می شود، مورد کنکاش واقع شد. سپس به سؤال اصلی مقاله «گریه کردن بر شهید» با استناد به ابزار پاسخ داده شد. یافته ها چنین است: از نظر قرآن، گریه کردن بر شهید نشانه کمال شخص و درک حقیقت و شناخت واقعی هدف شهید است؛ همچنین نشانه خشوع و تواضع و ادب جسمى و روحى است که انسان در مقابل شهید و حقیقت او دارد. جامعه باید از شهید و شهادت درس بگیرد. احساسات مردم شکل و رنگ احساس آن شهید را بگیرد. گریه بر شهید، شرکت در حماسه او و هماهنگی با روح او و موافقت با نشاط او و حرکت در موج اوست. نتیجه اینکه گریه کردن بر شهید زنده نگه داشتن نهضت است. بنا براین گریستن برای شهیدان آرامش دل ها را در پی خواهد داشت.