سیده مهتا شاهمیری

برنامه ریزی شهریِ سلامت محور، مفهومی است که در آن پیوند شهر و سلامت روحی و جسمی شهروند، به منظور افزایش سطح کیفیت زندگی ایشان به عنوان یک اصل اساسی قلمداد می شود. ایده شهر سالم که به نوعی در ذیل مفهوم برنامه ریزی شهری سلامت محور قرار دارد، یک جنبش جهانی بوده که هدف کلی آن، دستیابی به یک محیط سالم برای زندگی شهروندان است. شهر شهریار به واسطه رشد سریع جمعیت، گسترش فیزیکی شهر و تخریب باغ ها و اراضی کشاورزی پیرامون شهر، احداث کارخانه ها و صنایع، با معضلات زیست محیطی متعددی دست به گریبان است. ازاین رو، در مطالعه حاضر تلاش بر آن است تا با استفاده از یک روش توصیفی - تحلیلی، ابتدا شاخص های شهر سالم از دیدگاه شهروندان سنجیده شود، سپس متغیرهای تأثیرگذار بر متغیر «امید به آینده» تبیین شود. جهت دستیابی به این اهداف، 23 شاخص در 6 مؤلفه «سلامت و بهداشت»، «محیط زیست»، «اجتماعی»، «اقتصاد»، «حمل ونقل» و «امنیت و ایمنی» با استفاده از روش اسنادی تدوین و در قالب پرسش نامه در میان جامعه آماری (383 نفر از شهروندان شهر شهریار) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که ازنظر شهروندان، شاخص «زیست محیطی» به عنوان بالاترین سطح رضایت و شاخص «اقتصادی» پایین ترین میزان رضایت را به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر مشخص شد متغیرهایی نظیر «اوقات فراغت» و «فعالیت های تفریحی» بیشترین اثر مثبت و متغیرهایی نظیر «رضایت از درآمد باتوجه به هزینه ها» و «دسترسی به امکانات آموزشی» بیشترین تأثیر منفی را روی متغیر امید به آینده دارند. به صورت کلی، نتایج نشان می دهد که شهر شهریار تا تبدیل شدن به یک شهر سالم، فاصله زیادی دارد و این امر مستلزم آن است تا توسط متولیان امر، برنامه ریزی و راهبردهای متناسبی در این مسیر به کار گرفته شود. یافته های این پژوهش می تواند به گفتمان جاری در مورد شهرهای سالم کمک کرده و راهبردهای تبدیل شهر شهریار به یک شهر پایدار و سالم را تبیین کند.