مهرداد نیکبخت

پیشروی مشاغل به سمت حرفه ای شدن، اهمیت مقابله با تعارض های اخلاقی و اخذ تصمیمات منطبق با اخلاق مهندسی را دوچندان می نماید. پایبندی به اخلاق مهندسی با تعیین عوامل شایستگی حرفه ای و تبعیت از آن ها میسر می شود. از این رو هدف پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های شایستگی حرفه ای مبتنی بر اخلاق مهندسی با رویکرد دلفی فازی به روش آمیخته اکتشافی است. در مرحله نخست شایستگی های حرفه ای مهندسی از ادبیات پژوهش مرتبط و 9 آیین نامه در حوزه اخلاق مهندسی در قالب 14 مؤلفه استخراج گردید. شایستگی های حرفه ای مهندسی صنایع از طریق تحلیل محتوا و مصاحبه با نظر 15 خبره جامعه مهندسین صنایع شناسایی گردید. رویکرد دلفی فازی دومرحله ای جهت دستیابی به توافق گروهی خبرگان استفاده شد. یافته ها نشان داد که میزان اختلاف نظر خبرگان برای تمامی شایستگی های حرفه ای مهندسی صنایع شناسایی شده مطلوب و قابل قبول است. نتایج نشان داد که «ایمنی، سلامت و رفاه جامعه، مدیریت پایدار منابع، مسئولیت پذیری، عرضه خدمات در حد شایستگی خویش، اجتناب از تضاد منافع، صداقت و بی طرف، عدالت و انصاف، تجربه، حفظ و توسعه دانش و مهارت، درک فناوری، اهتمام به یاد گیری و بالندگی، افزایش منزلت حرفه مهندسی، احترام به شخصیت افراد، حمایت از انجمن های حرفه ای» به ترتیب، دارای بالاترین اولویت بوده است. نتایج این پژوهش در تدوین آیین نامه های اخلاقی مهندسین صنایع تأثیرگذار است.

با در نظر گرفتن شرایط رقابتی و جایگاه پروژه های گازی در توسعه کشور به عنوان یکی از منابع مهم انرژی و برتری های اقتصادی، انجام طرحها و پروژه های بزرگ در این صنعت، به منظور اجرای هدفمند، بهینه و اثربخش پروژه های شبکه های توزیع گاز امری ضروری محسوب می گردد. بنابراین با توجه به اهمیت اجرای این گونه پروژه ها و چالش های مطرح در این حوزه، مطالعه حاضر سعی دارد با مقایسه دو تکنیک تصمیم گیری چند معیاره فازی به ارزیابی معیارهای کلیدی مدیریت ریسک در اجرای پروژه های شبکه های توزیع گاز طبیعی بپردازد. بدین منظور با انتخاب تعداد 36 نفر خبره و متخصص در حوزه صنعت گاز طبیعی از پرسشنامه محقق ساخته، روش لاوشه و تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره سوارا فازی (Fuzzy SWARA) و بهترین - بدترین فازی (FBWM) استفاده شده است. نتایج بدست آمده بیانگر این است که، از بین 32 معیار مدیریت ریسک، 17 معیار به عنوان معیارهای کلیدی مدیریت ریسک شناسایی گردید. براساس نتایج حاصل شده چنین استنباط می گردد که معیار عدم کفایت یا نقص اطلاعات فنی برای طراحی در تکنیک تصمیم گیری چند معیاره بهترین - بدترین فازی با وزن قطعی (22/0) با رتبه دوم در تکنیک تصمیم گیری چند معیاره سوارافازی فازی با وزن قطعی (82/0) هم خوانی دارد و از بیشترین اهمیت برخوردار است.