زهرا مریخ پور

در دنیای امروز طراحی، خلاقیت به عنوان مهارت ضروری برای طراحان و بخشی از روند آموزشی دانشجویان طراحی صنعتی محسوب می شود. یکی از چالش های قابل توجه در آموزش طراحی، درک و انتقال مفهوم خلاقیت به دانشجویان و راهنمایی آنها جهت به کار گیری روش های مختلف آن به عنوان ابزاری مؤثر در روند ایده پردازی است. هدف از این مطالعه بررسی میزان کارآیی کمی و کیفی به کار گیری روش خلاقانه تریز توسط دانشجویان طراحی صنعتی در طراحی محصول برمبنای اصول چهل گانه تریز، موئلفه های آن و ماتریس تناقضات است. بر مبنای فرضیه اصلی آموزش فراگیر، روش های این چنینی منجر به کاهش سردرگمی احتمالی دانشجویان در حل مسائل پیچیده و پیدا کردن عملکردهای یکپارچه توسط آن ها می شود. پژوهش بر روی 20 دانشجوی نیم سال ششم مقطع کارشناسی طراحی صنعتی در قالب درس پروژه چهار طراحی صنعتی (پروژه خلاقیت) انجام گرفت و از دانشجویان خواسته شد تا به ایده پردازی و طراحی مجدد محصولات انتخابی توسط خود آنها بر مبنای اصول چهل گانه تریز و ماتریس تناقضات بپردازند. یافته ها در این پژوهش نشان داد که به کارگیری روش تریز به طور مشخص بر قابلیت تحلیل دانشجویان در فرایند طراحی محصول اثر مثبت داشته است و منجر به درک کامل تری از عمق یک مسئله، تولید راه حل های جدیدتر و افزایش میزان خلاقیت در ایده پردازی گردید.