امین محب خواه

با وجود آنکه درباره نقش اخلاق در حرفه مهندسی، به خصوص مهندسی عمران، توافق کلی وجود دارد، اما مدلی که بتواند بیانگر نحوه ارتقای صلاحیت اخلاق حرفه ای مهندسان عمران باشد، ارائه نشده و تبیین نظری روشنی صورت نگرفته است. در این مطالعه هدف ارائه مدلی برای ارتقای صلاحیت اخلاق حرفه ای مهندسان در رشته مهندسی عمران بود. اینپژوهشدرچارچوبرویکردکیفیوبابه کارگیریروشتحقیقداده بنیادانجامگرفته است. ابزارجمع آوریداده هامصاحبه هایاکتشافینیمه ساختاریافتهبود. به منظور گردآوریاطلاعات،بابه کارگیریروشنمونه گیریهدفمند از نوع دیدگاه فرد ماهر با 25 نفرازمهندسانرشتهعمرانمصاحبهشد. تجزیهوتحلیلداده هادرسه مرحلهکدگذاریباز،محوریوانتخابیانجامگرفت. روایی محتوایی مدل با دو شاخص CVR و CVI بررسی و از طریق ثبات فرایند دستیابی به نتایج، شاخص اعتماد به یافته های پژوهش حاصل شد. نتایج پژوهش نشان دهنده استخراج 487 کد از مصاحبه ها و نیز احصای 42 مفهوم و 13 مقوله بود که در قالب مدل پارادیمی شامل صلاحیت اخلاق حرفه ای مهندسان عمران به عنوان مقوله محوری و شرایط علّی (عوامل فردی و محیطی)، عوامل زمینه ای (صلاحیت های حرفه ای)، شرایط مداخله گر (فساد اداری و محیط)، راهبردها (برنامه ریزی منابع انسانی، ساختار سازمان، مسئولیت پذیری حرفه ای، تعهد حرفه ای، افشاگری، همکاری سازمان های مختلف با مهندسان) و عوامل پس آیندی (آثار اخلاق حرفه ای) قرار گرفت. مدل ارائه شده می تواند راهنمای عمل برای مهندسان عمران باشد. همچنین با گنجاندن این مدل در درس اخلاق حرفه ای مهندسی و آموزش آن می توان میزان رعایت کدهای اخلاقی را در میان دانشجویان مهندسی عمران افزایش داد.