سلیمان مرادی دیماندول

امروزه از فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی بسیار صحبت می شود. این فرهنگ و تمدن شاخصه ها و مؤلفه هایی دارد که افراد جامعه باید از دوران کودکی با آن آشنا شوند و هویت شان در آن جهت شکل بگیرد تا فرهنگ ایرانی- اسلامی محقق شود. یکی از موارد رسمی آشنایی با این شاخصه ها و مؤلفه ها، کتاب های درسی مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی است. هدف این پژوهش، سنجش میزان توجه به این شاخصه ها و مؤلفه ها در دو بعد هویت فرهنگی ایرانی و اسلامی در واژه ها و تصاویر کتاب های مذکور است. برای مطالعه، شاخصه های زمان، مکان و فرهنگ در نظر گرفته شد. روش تحقیق اسنادی و از تکنیک تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. جامعه آماری، کتاب مطالعات اجتماعی پایه های سوم، چهارم، پنجم و ششم ابتدایی جمهوری اسلامی ایران است. داده ها از طریق فیش برداری گردآوری شد.یافته ها نشان داد که در کتاب ها به هر دو بعد هویت فرهنگی ایرانی و اسلامی توجه شده، اما برابر نبوده است؛ در مؤلفه های زمان و مکان بیشتر به شاخصه های هویت فرهنگی ایرانی و در مؤلفه ی فرهنگ بیشتر به شاخصه های هویت فرهنگی اسلامی پرداخته است. در واژه ها و تصاویر به اساطیر ملی و دینی هیچ اشاره ای نشده است، در حالیکه باعث تقویت روحیه حماسی و میهن دوستی در آن ها می شود.