محمدعلی ملیحی

فرهنگ به عنوان مفهومی پویا همواره تحت تأثیر عوامل گوناگون قرار داشته و عناصر شکل دهنده آن بر اثر مؤلفه های گوناگون در حال تغییر هستند. در جوامع کنونی، تغییرات فرهنگی به طور واضح به چشم می آید و عوامل مؤثر بر این تغییرات به موضوعی بحث برانگیز تبدیل شده است؛ با توجّه به نقش و اهمیّت دانش شهرسازی در بهبود کیفیّت زندگی و ارتقای فرهنگ شهری، لزوم مطالعه چگونگی تأثیر کالبد شهر بر فرهنگ، به روشنی دیده می شود به دو بعد مادی و غیرمادی تقسیم شده است؛. روش تحقیق، آمیخته ای از روش های اسنادی و زمینه یابی است؛ توجّه به موضوع تحقیق برای مطالعه تأثیر کالبد شهر بر فرهنگ، نمونه موردی به نحوی انتخاب شد که مؤلفه های کالبد شهر (متغیّر مستقل) دسته بندی شده و تأثیر آنها بر مؤلفه های فرهنگ (متغیّر وابسته) سنجیده شود؛ از سوی دیگر با توجّه به اینکه فرهنگ به عنوان یک مفهوم پویا از عامل مهم اقتصاد نیز تأثیرپذیر است، بنابراین در تهیّه پرسشنامه دقت شد که از نظر کارشناسان و خبرگان در این زمینه استفاده شود که در این مورد کارشناسان مجرب واحد شهر سازی منطقه 15 شهرداری تهران به تعداد 16 نفر می باشند بوده است. با انجام آزمون های آماری به وسیله نرم افزار SPSS نتایج ذیل حاصل شد که عبارتند از، ارزیابی عوامل موثر بر افزایش کیفیت فضاهای عمومی شهری (دسترسی پذیری، دسترسی برای اقشار، احساس امنیت، تعاملات اجتماعی، حس مکان، کاربری های مختلط، آلودگی های محیط) کالبد شهر بر عناصر بیرونی فرهنگ نظیر تغییر سبک زندگی، اخلاقیات و چگونگی عمل به هنجارها و غیره تأثیر بیش تری دارد و فقط در طول زمان بر زبان فرهنگ تأثیر می گذارد.