بهزاد بایرام پور

هدف پژوهش، طراحی الگویی به منظور تعیین عوامل مؤثر در بروز فساد اداری و بررسی نقش  نظارت و شفافیت سازمانی در پیشگیری از آن است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی، و روش آن آمیخته متوالی است. جامعه آماری در بخش کیفی 16 نفر از خبرگان آگاه هستند. داده های بخش  از طریق مصاحبه و شناسه گذاری و روش دلفی به دست آمده است. در بخش کمی جامعه آماری مورد نظر 4700 نفر از نیروهای شاغل در سازمان تأمین اجتماعی در شعبات و مراکز درمانی شهر و استان تهران هستند که با استفاده از روش کوکران 355 نمونه انتخاب شد و برای تحلیل داده ها از تحلیل عاملی تأییدی و معادلات ساختاری بهره گیری شد. طی فرایند شناسه گذاری 134 مفهوم اولیه و پس از روش دلفی 90 شاخص در دو محور استخراج شد. سپس، الگوی اولیه تحقیق طراحی، و با استفاده از روشهای تحلیل عاملی تأییدی و معادلات ساختاری ارزیابی و تأیید شد. تفسیر نتایج تحلیل مسیر نشان می دهد، عامل سازمانی بیشترین تأثیر را در ایجاد فساد اداری دارد. عامل محیطی دومین رتبه و عامل فردی سومین جایگاه را درگسترش فساد اداری در این پژوهش دارد. شاخصهای ضعف نظارتی، ضعیف بودن خطر کشف جرم، همرنگ جماعت شدن و برتری منافع فردی به منافع عمومی، دوری ازمعنویت (مادیگرایی و تجمل گرایی افراطی) ازجمله عواملی است که در بروز فساد اداری نقش زیادی دارد. با نظارت و بازرسیهای دوره ای و اتفاقی می توان خطر کشف جرم را در سازمانها افزایش داد و محیط های سازمانی را به منظور هر گونه تخلف و فسادی نا امن کرد و هم چنین با اصلاح و شفاف سازی ساختارها، تعاملات و فرایندهای سازمانی، استقرار نظام شایسته سالاری می توان موفق به مدیریت و مهار فساد اداری شد.