سودابه زاجکانی

پیمان نامه مدینه که زمان کوتاهی بعد از هجرت پیامبر(ص) به مدینه منعقد شد، به عنوان قانون اساسی مدینه نیز شناخته می شود. این پژوهه با به کار بردن تکنیک سنخ شناسی روی مفاد این پیمان نامه، به دنبال فهم بهتر عملکرد رسول خدا(ص) در مدیریت و قانونمند ساختن جامعه مدینه است. برای این منظور دیدگاه مونتسکیو مبنا قرار گرفته است. او براساس منشأ صادرکننده قوانین حاکم در جامعه، آنها را به سه دسته سیاسی- مدنی، اخلاقی و مذهبی تقسیم کرده است. آن حضرت نیز با توجه به اینکه هم نقش سیاسی-مدنی، هم معلم اخلاق و هم نبی را در جامعه برعهده داشت، از هر سه شأن مشروعیتش در تنظیم این پیمان نامه استفاده کرده است. بیشترین موضوعات مطرح شده در پیمان نامه مدینه، موضوعات سیاسی- مدنی با 55% فراوانی، در مرتبه بعد موضوعات اخلاقی با 30% فراوانی و در نهایت، موضوعات مذهبی با 15% فراوانی است.