عالیه نخعی پور تذرج

پژوهش حاضر با اتخاذ رویکردی کمی و کل گرایانه و با اعمال روش های گویش سنجی به تحلیل رایانشی متغیرهای زبان شناختی موجود در گونه های زبانی کرمان-شمالی می پردازد. این پژوهش، از نوع توصیفی- تحلیلی است و داده ها به روش میدانی جمع آوری شده اند. تحلیل داده های گردآوری شده نیز به صورت آماری با بهره گیری از رایانه و  گویش سنجی و نقشه نگاری RuG/L04 صورت گرفته است. داده های پژوهش شامل معادل های بومی 205 واژه و 10 جمله پایه مستخرج از پرسش نامه های «فرهنگستان» و «موریس سوادش» است. روایی پرسش نامه مذکور براساس آزمون آلفای کرونباخ، نرخ 96/0 به دست آمده است. جامعه آماری پژوهش را گویشوران بومی 16 شهرستان حوزه شمال استان کرمان شامل 105 دهستان تشکیل می دهند. میانگین سنی گویشوران 60 سال و متوسط سواد آن ها در حد آموزش ابتدایی است که 45% زن و 55% مرد هستند. نتایج حاصل از تحلیل انبوهه داده ها نشان داد که شش خوشه گویشی عمده از هم متمایز هستند و این خوشه های گویشی خود به زیر خوشه هایی تقسیم می شوند. هر یک از خوشه های گویشی دارای ویژگی های آوایی، واجی، صرفی یا نحوی متمایزی هستند که آن ها را از دیگر خوشه ها جدا می کند. بر اساس تحلیل آماری داده ها، از میان خوشه های گویشی شش گانه، تنها یکی از آن ها گویش است و باقی خوشه ها فاقد ویژگی های گویشی می باشند و در نتیجه در سطح لهجه محسوب می شوند.