هما کاتوزیان

انعقاد قرارداد 1919 در واقع به ابتکار لُرد کرزن، وزیر امور خارجه، انگلیس بود. هر چند که وزارت هند، وزارت خزانه‌داری و وزارت جنگ انگلیس با توجه به اکراه پیشین خود، زمینه‌های شکست این قرارداد را فراهم کردند. پس از کودتای 1299، ظهور رضاخان و شروع فصلی جدید در روابط ایران و انگلیس این قرارداد لغو شد.

با پافشاری لرد کرزن بر اجرای قرارداد 1919، تجاوز نیروهای نظامی بلشویکی به شمال ایران و کوششهای دولت قاجاریه برای حفظ حکومت به بهای نابودی استقلال و حاکمیت ایران ، سران کشور ایران به رایزنیهایی برای مذاکره با نمایندگان انگلیس و روسیه اقدام کردند.