محمدناصح طالبی

مقدمه: خواب یک فرآیند ضروری برای حفظ تعادل همه اعضای بدن است. کم خوابی یک پدیده رایج در جوامع مدرن است، اما اثرات طولانی مدت آن بر عملکرد شناختی مغز کمتر مورد مطالعه علمی قرار گرفته است. علی رغم مطالعات انجام شده در زمینه اندازه گیری هوشیاری، هوشیاری و توجه، اجماع کمتری در مورد تأثیرات کم خوابی بر بسیاری از عملکردهای شناختی سطح بالا از جمله کارکردهای ادراک، حافظه و عملکردهای اجرایی وجود دارد. روش کار: در این مطالعه ما از داده های تصاویر تشدید مغناطیسی عملکردی حالت استراحت (rs-fMRI) جمع آوری شده توسط دانشگاه استکهلم جهت پروژه خواب استفاده نمودیم. این داده ها شامل تصاویر گرفته شده از افراد در دو حالت خواب کامل و محرومیت نسبی از خواب بود. جهت تحلیل تصاویر و مطالعه تفاوت های بین دو حالت، نرم افزار FSL را به کار بردیم. بدین منظور ابتدا با انجام آنالیز ICA بر روی تصاویر rs-fMRI، مولفه های مستقل مکانی به صورت گروهی استخراج گردیدند و در ادامه مولفه های به دست آمده به هفت شبکه مغزی معرفی شده در اطلس Yeo_7networks تخصیص داده شدند. یافته ها: بر اساس نتایج، امکان مقایسه اتصالات درون شبکه ای برای 5 شبکه حالت استراحت وجود داشت که در شبکه های N1 و N5 تفاوت معناداری مشاهده شد. علاوه بر آن بررسی اتصالات بین شبکه ای نشان داد که ارتباط زوج شبکه های N2-N6 و N3-N7 در حالت کم خوابی و شرایط طبیعی اختلاف معناداری دارند. نتیجه گیری: وجود تفاوت آماری معنادار در اتصالات درون شبکه ای هر یک از شبکه های بینایی و لیمبیک در حالت کم خوابی و طبیعی را می توان ناشی از تاثیر کم خوابی بر کارکردهای شناختی حافظه و توجه برشمرد.