نیلوفر سرلک

زمینه و هدف: موفقیت و شکست تحصیلی دانش آموزان یکی از مهم ترین رویدادهای دوران تحصیل است که اثرات کوتاه مدت و بلندمدت اجتماعی و هیجانی بر آنها به جای می گذارد. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر سبک های اسنادی و خوش بینی تحصیلی دانش آموزان انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نوع شبه تجربی پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری بود. جامعه آماری را تمامی دانش آموزان پسر دوره متوسطه یکم شهر قزوین در سال تحصیلی 1400-1399 تشکیل می دادند که تعداد 40 دانش آموز به شیوه نمونه گیری خوشه ای، انتخاب و پس از همتاسازی در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه خوش بینی تحصیلی (اسچنن-موران و همکاران، 2013) و پرسشنامه سبک های اسنادی (پیترسون و سلیگمن، 1984) بود. گروه آزمایش مداخلات درمانی مربوط به شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی را دریافت کردند. داده ها به شیوه تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر مؤلفه های سبک های اسنادی (01/0>P) و مؤلفه های متغیر خوش بینی تحصیلی مؤثر بود (01/0>P) و این نتایج در دوره پیگیری نیز تداوم داشت (01/0>P). نتیجه گیری: دانش آموزانی که تحت تأثیر ذهن آگاهی مبتنی بر شناخت درمانی قرار داشتند رویدادهای مثبت را بیشتر به علل درونی، پایدار و کلی و رویدادهای منفی را نیز بیشتر به علل بیرونی، ناپایدار و اختصاصی اسناد داده اند. همچنین ذهن آگاهی از طریق تدارک یک چارچوب جهت تفسیر تجارب زندگی، بودن در «اینجا و اکنون»، احساس انسجام و به هم پیوستگی وجودی و اعتماد دانش آموزی می تواند در ارتقای خوش بینی مؤثر باشد.