سید مسعود طباطبایی

اکوتوریسم یکی از مهمترین فعالیت های اقتصادی در نقاط مختلف جهان به شمار می آید که با توجه به مناطق بکر و زیبای گردشگری روستایی می تواند به عنوان راهکاری اساسی در توسعه پایدار روستایی مطرح گردد. جزیره قشم بزرگترین جزیره خلیج فارس، با برخورداری از جاذبه های طبیعی شگفت انگیز و مکان های گردشگری منحصر به فرد همجوار با سکونت های روستایی، مجموعه ای کم نظیر از گونه اکوتوریسم روستایی را ایجاد کرده است. از سوی دیگر فناوری اطلاعات و ارتباطات از عمده ترین معیارهای توسعه و پیشرفت اقتصادی و صنعتی و یکی از شاخص های توسعه پایدار محسوب می شود که بر جنبه های مختلف زندگی افراد و اجتماعات بشری تأثیر گذاشته است. این فناوری می تواند سهمی مهم در متنوع سازی اقتصادی داشته باشد و با ایجاد درآمد و اشتغال موجب توسعه مناطق روستایی گردد. از این رو تعیین یک راهبرد توسعه ای برای روستاها با رویکرد اکوتوریسم پایدار مبتنی بر فناوری اطلاعات ضروری می باشد. در این پژوهش در روشی توصیفی-تحلیلی به مطالعه تجربیات در زمینه توسعه اکوتوریسم روستایی قشم پرداخته و با استفاده از ماتریس SWOT، تجزیه و تحلیل برای تشخیص عوامل داخلی و خارجی انجام شده است. در این رویکرد با نگرش فناورانه، به منظور شناسایی نقاط ضعف و قوت و تهدیدها و فرصت ها، از روش دلفی استفاده شده و ظرفیت ها و محدودیت های اکوتوریستی جزیره قشم تعیین گردیده است. سپس از مدل مکمل QSPM برای اولویت بندی راهبردها و تعیین مناسبترین راهبرد بهره گیری شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد، توسعه اکوتوریسم روستایی جزیره قشم باید براساس "استراتژی های تغییر جهت" با تمرکز بر فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد برنامه ریزی و بازنگری قرار گیرد.