مهلا رضاییان

با پیشرفت جوامع و حرکت به سمت مدرنیزه شدن، موزه ها نیز به سمت تکنولوژی قدم برداشته اند. امروزه موزه ها دیگر تنها به نمایش آثار تاریخی گذشته نمی پردازند، بلکه در تلاش هستند تا جامعه را با واقعیات کنونی آشنا کنند و ضمن حرکت به سمت جامعه ای مدرن تر و آینده ای پیشرفته تر، نقش مؤثرتری نسبت به گذشته ایفا نمایند. موزه های تکنولوژی نوعی از موزه های نوین هستند و به دنبال نمایش دورنمایی از آینده، همراه با تجربه عینی هستند. اهداف اصلی این پژوهش، بررسی و طبقه بندی موزه های سنتی و نوین و مقایسه آن ها از سه بعد کالبدی، عملکردی و اجتماعی، واکاوی شاخص های مؤثر در معماری موزه نوین و ارائه در قالب مدل مفهومی و تحلیل مؤلفه های مستخرج از مدل مفهومی در طراحی موزه آینده دبی به عنوان یک موزه نوین می باشد. روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی است و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای-اسنادی و میدانی انجام شده است. در گام نخست، مکتوبات در زمینه انواع موزه ها (به خصوص موزه های نوین) مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته، تفاوت موزه های سنتی و نوین مرور شده و عناصر تأثیرگذار در معماری داخلی موزه های نوین در قالب مدل مفهومی استخراج گشته است. سپس به منظور آشنایی با پیشرفت موزه های نوین، با توجه به مؤلفه های ارائه شده در مدل مفهومی، به بررسی نمونه موردی (موزه آینده دبی) پرداخته شده است. یافته ها نشان می دهد موزه ها به دو دسته موزه های سنتی و موزه های نوین تقسیم شده و شاخص های تأثیرگذار در معماری موزه نوین، شامل «تکنولوژی، دوستدار محیط زیست، نور طبیعی و مصنوعی، پالت رنگ، تزیینات، فضای جمعی، سازه و تأسیسات» می باشند. موزه آینده دبی نیز به عنوان یک موزه نوین، با هدف دست یابی به پایداری از کانسپت های متعددی برای هر یک از شاخص های موزه نوین، بهره برده است و مهمترین آن ها، استفاده از ابزارهای مدل سازی پارامتریک جدید در طراحی سازه از شاخص تکنولوژی می باشد.