کیوان اسدی

مقدمه:   امروزه پدیده  خشکسالی به عنوان مسئله ای ملی و فراملی حائز اهمیت و مورد توجه محافل علمی و حتی سیاسی است. هدف:  هدف این مقاله بررسی پدیده خشکسالی با  استفاده از داده های دما و بارش روزانه مربوط به سه ایستگاه سینوپتیک رشت،  انزلی و ماسوله و چهار ایستگاه تبخیرسنجی رشت، کسما، چوبر و قلعه رودخان و نه ایستگاه هیدرومتری پارامترهای بارش و رواناب در یک بازه زمانی ۳۰ ساله(۲۰۱۸- ۱۹۸۸) پرداخته  شده است. روش شناسی :  در این تحقیق به. روش تحلیل داده ها و روند تغییر عناصر اقلیمی و پایش خشکسالی با استفاده از روش من- کندال، SPI و RDI با استفاده از نرم افزار SPSS ،  EXCELL و DIP انجام گرفته است . قلمرو جغرافیایی پژوهش:  محدوده مورد مطالعه در این تحقیق حوضه تالاب انزلی در استان گیلان است. این محدوده به عنوان اولین تالاب جهانی از جنبه های مختلف دارای اهمیت است. یافته ها و بحث:   نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که در ایستگاه رشت اگرچه تغییرات محسوس در پارامتر بارش مشاهده نمی گردد اما بصورت کلی نشان دهنده روند منفی و نزولی در میزان آن می باشد. از طرفی پیش بینی حاکی از کاهش بارش و دما تا سال 2050 به میزان 48 میلیمتر و   79/0 درجه سانتی گراد می باشد.  از طرفی نتایج ایستگاه انزلی نشان از عکس وضعیت موجود در رشت می باشد با این تفاوت که تغییرات در آن ایستگاه  با جهش های کوتاه مدت متوالی و نامنظم می باشد. و برخلاف ایستگاه رشت، بارش متوسط سالانه و ماهانه در این دوره روند صعودی تقریبی 1/0 درصد در سال به میزان 63 میلیمتر افزایش می یابد و دمای میانگین سالانه آن نیز حاکی از افزایش 43/1 درجه سانتیگراد بیشتر از متوسط مشاهداتی است. بررسی خکسالی ها نیز نشان دادند که روش RDI شرایط واقعی اقلیمی منطقه را با توجه به اینکه دما و تبخیر و تعرق پتانسیل در مراحل محاسباتی این شاخص دخیل اند بهتر نشان می دهد. نتیجه گیری:  شدت و حجم خسارت ها و روند فزاینده ی تغییرات بطئی عوامل تاثیرگذار به گونه ای است که ایجاب می کند تدابیر مؤثرتر و اساسی تری به خصوص جهت پیشگیری ازآثار این وقایع به عمل آورد نهایت با توجه به اهمیت موضوع تغییر اقلیم در سال های اخیر در مجامع ملی و بین المللی، تعیین آسیب پذیری سیستم طبیعی تالاب انزلی به تغییر اقلیم گزینه های مناسب مدیریتی برای سازگاری با این پیامد شوم در راستای اهداف تخصصی این مطالعه ارائه گردید.