وحید علیپور

مقدمه: سالمندی، پدیده ای کمابیش جدید، چند بعدی و اجتناب ناپذیر برای جوامع انسانی در حال و آینده است و کشور ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. در این مطالعه، رابطه مخارج نظام سلامت ایران و نرخ سالمندی را بررسی و میزان این دو متغیر را تا سال 1405 پیش بینی شده است. روش ها: این مطالعه کاربردی بوده و از روش اسنادکاوی برای جمع آوری داده ها و روش کمّی برای تحلیل داده ها استفاده کرده است. برای برآورد مدل و رابطه میان نرخ سالمندی و مخارج نظام سلامت از روش خودرگرسیون با وقفه های توزیعی، و برای پیش بینی از روش ARIMA استفاده شد. داده های استفاده شده برای برآورد مدل از سال 1375 تا سال 1400 بوده و پیش بینی متغیرهای نرخ سالمندی و مخارج نظام سلامت از سال 1401 تا سال 1405 صورت گرفته است. نرم افزار به کارگرفته شده در این مطالعه EViewsنسخه 10 بود. داده های این مقاله از مرکز آمار ایران و صندوق جمعیت سازمان ملل متحد استخراج شده اند. یافته ها: بر اساس قیمت های ثابت سال 1390، به ازای هر درصد افزایش در نرخ سالمندی، مخارج نظام سلامت به میزان 710 میلیارد تومان افزایش خواهد داشت. با توجه به پیش بینی های صورت گرفته، نرخ سالمندی تا سال 1405 به میزان 1/06 درصد رشد خواهد داشت و افزایش مخارج ناشی از سالمندی حدود 753 میلیارد تومان براساس قیمت های ثابت سال 1390 خواهد بود. به ازای هر سالمند، یک میلیون و 414 هزار تومان براساس قیمت های ثابت سال 1390 به مخارج نظام سلامت افزوده خواهد شد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از افزایش مخارج نظام سلامت ناشی از سالمندی، یک نتیجه قابل پیش بینی بود. ضرایب به دست آمده با فرض ثبات سایر شرایط بود و تغییرات فناوری، سبک زندگی و تغییر شرایط کلی اجتماعی و اقتصادی می تواند تغییرات زیادی در این اعداد ایجاد کند. به نظر می رسد مؤثرترین راهکار برای کاهش اثرات سالمندی، ایجاد اشتغال با سطوح درآمدی مناسب است تا بتوان با افزایش نسبت جوانی جمعیت و تأمین صندوق های بازنشستگی، نسبت وابستگی در کشور را نیز کاهش داد.

مقدمه: پرداخت های فاجعه بار سلامت از شاخص هایی است که برای قضاوت پیرامون عدالت در نظام تامین مالی سلامت کشورها در نظر گرفته می شود. مطالعه حاضر به بررسی هزینه های فاجعه بار سلامت و مولفه های تاثیرگذار بر آن در خانوارهای شهر زابل می پردازد. روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی - تحلیلی است که به صورت مقطعی در سال 93-1392 بر اساس اطلاعات هزینه 393 خانوار در شهر زابل انجام شده است. برای انتخاب خانوارها از نمونه گیری خوشه ای و چارچوب طبقه بندی خانوارها استفاده شد. با استفاده از رویکرد سازمان جهانی بهداشت و پرسشنامه مربوط به آن به تعیین هزینه های فاجعه بار سلامت پرداخته شد و در ادامه نیز برای بررسی عوامل موثر بر احتمال وقوع هزینه های فاجعه بار سلامت از دو مدل رگرسون لجستیک و پروبیت استفاده گردید. از نرم افزار Stata 12. 0 برای تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: حدود 6/20 درصد از خانوارهای مورد مطالعه در شهر زابل در معرض هزینه های فاجعه بار سلامت قرار داشتند که بیشترین میزان از مقدار یادشده مربوط به خانوارهای پنجک هزینه ای دوم بوده است. نتایج مطالعه نشان می دهد که در بین متغیرهای تاثیرگذار بر احتمال وقوع هزینه های فاجعه بار، سطح تحصیلات سرپرست خانوار و هزینه های دارو، ارتباط معنی داری با هزینه های فاجعه بار داشتند. بیمه درمان ارتباط معنی داری با هزینه های فاجعه بار سلامت نداشت. نتیجه گیری: بالا بودن میزان هزینه های فاجعه بار سلامت، علی رغم برخورداری 88 درصد خانوارها از بیمه درمان ، می تواند ناشی از ناکارآمدی بیمه های درمانی باشد. سیاست گذاران باید با اقداماتی از قبیل گسترش پوشش هزینه های سلامت بالاخص دارو و ایجاد پیش پرداخت های اثربخش، زمینه محافظت خانوارها را در مقابل این هزینه ها فراهم نمایند.