مانا شهنی کرم زاده

هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر متغیر انگیزشی جهت گیری هدفی و اضطراب امتحان بر عملکرد درس ریاضی ، با میانجی گری خودکارآمدی ریاضی ، می باشد. برای انجام این تحقیق 240 دانش آموز، 120دختر و 120پسر ، پایه دوم رشته ریاضی دبیرستان های دولتی شهر تهران به روش تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه های جهت گیری هدفی، خودکارآمدی ریاضی و اضطراب ریاضی را تکمیل نمودند. همچنین، به منظور سنجش میزان عملکرد تحصیلی در درس ریاضی از نمره های امتحان پایان سال درس ریاضیات استفاده شد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که خودکارآمدی ریاضی میانجی مناسبی در رابطه جهت گیری های هدفی و اضطراب ریاضی با عملکرد ریاضی نیست؛ اما مسیرهای مستقیم هدف تبحرگرا با خودکارآمدی ریاضی، هدف عملکردگریز با خودکارآمدی ریاضی و اضطراب ریاضی با خودکارآمدی ریاضی معنی دار بودند. بالاخره، یک مدل اصلاحی، با میانجی گری اضطراب ریاضی، نیز آزمایش شد و برازنده تر از مدل با میانجی خودکارآمدی بود.

این پژوهش آزمایشی میدانی به منظور بررسی تأثیر آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی در کاهش اضطراب امتحان و افزایش عملکرد درس علوم تجربی دانش آموزان دختر دوره ی راهنمایی، در اهواز ، انجام شده است. جامعه ی آماری این پژوهش دانش آموزان دختر سال سوم راهنمایی اهواز بودند که تعداد 84 نفر به طور تصادفی از یک مدرسه واقع در ناحیه ی 3 اهواز انتخاب و به طور تصادفی به گروه های آزمایش (شناختی و فراشناختی) و گروه گواه گمارده شدند. ابزار گرد آوری داده ها شامل پرسشنامه ی اضطراب امتحان (ابوالقاسمی، اسدی مقدم، نجاریان و شکرکن، 1375) و نمره های درس علوم تجربی دانش آموزان در ترم اول و دوم بود. روش کار به این صورت بود که ابتدا هر دو گروه آزمایش و گروه گواه توسط مقیاس اضطراب امتحان پیش آزمون شدند و نمره ی درس علوم تجربی نیم سال اول آنها از مدرسه اخذ شد. سپس، به هر کدام از گروه های آزمایش در 9 جلسه ی یک ساعته آموزش مهارت های شناختی و فراشناختی داده شد. پس از اعمال مداخله، بار دیگر گروه های آزمایش و گواه توسط مقیاس اضطراب امتحان آزمون شدند و عملکرد درس علوم تجربی نیم سال دوم آنها از مدرسه اخذ شد. نتایج تحلیل واریانس یک راهه روی تفاضل نمره های پیش آزمون و پس آزمون در اضطراب امتحان نشان داد که بین گروه های آزمایش و گواه تفاوت معنی داری وجود دارد. همچنین، بین عملکرد درس علوم تجربی گروه های شناختی، فرا شناختی و گواه تفاوت معنی داری مشاهده شد. لذا می توان گفت که آموزش راهبرد های شناختی و فراشناختی موجب کاهش اضطراب امتحان و افزایش عملکرد درس علوم تجربی دانش آموزان دختر دوره ی راهنمایی می شود.