منصوره دشتی

مرد یا زن بودن، تصورات و پیش فرض هایی را به دنبال دارد که در فرهنگ هر جامعه ای تا حدودی متفاوت است. این تصورات، کلیشه های جنسیتی نامیده می شود که کمابیش در هر جامعه ای وجود دارد. بر اساس کلیشه های جنسیتی، زنان و مردان در جامعه دارای ویژگی های خاص، رفتار خاص و حالات روانی خاص هستند و قابلیت انجام وظایف و کارهایی را دارند که به صورت معمول با یکدیگر متفاوتند. کلیشه ها در درون فرهنگ جوامع و به همراه دیگر عناصر فرهنگی از طریق نهادهای های اجتماعی مانند خانواده، رسانه های گروهی، گروه همسالان و نظام آموزش در طی نسل های متمادی بازتولید می شوند. رسانه های همگانی در کنار خانواده و آموزش و پرورش، از جمله عوامل جامعه پذیر کردن افراد یک جامعه هستند. آنچه رسانه ها به نمایش می گذارند هم برگرفته از فرهنگ جامعه است و هم تأثیرگذار بر آن. در این میان کتاب یکی از رسانه های همگانی است که از طریق انعکاس هنجارها، ارزش ها و تفکرات موجود در جامعه، به بازتولید فرهنگ جامعه می پردازد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی کلیشه های جنسیتی موجود در ادبیات داستانی آل احمد می باشد. بدین منظور تمام آثار داستانی آل احمد مورد بررسی قرار گرفت. روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل محتوا می باشد. یافته ها نشان از وجود کلیشه های جنسیتی (پر حرفی، خرافاتی، هیجانی و انفعال برای زنان و پرخاشگری و عصبانیت و سلطه گر بودن برای مردان) در داستان های آل احمد بوده و در این میان کلیشه های زنانه برجسته تر و از نظر تعداد سهم بیشتری را به خود اختصاص داده است.