فرشته یارمحمدی

یکی از انواع موسیقی شعر، موسیقی درونی است که بیشتر به صورت تکرار آوایی دیده می شود. این نوع موسیقی در کنار قافیه و ردیف علاوه بر این که به هماهنگی آوایی بیت کمک می کند، از نظر معنایی نیز دارای اهمیت است. گویندگان به دلایل مختلفی نظیر تأکید بر یک موضوع، نشان دادن اهمیت آن و جلب نظر مخاطب، به تکرار می گرایند. تکرار دارای انواعی است که با نام های مختلف در آرایه های لفظی مطرح می شود: واج آرایی، جناس، تکرار هجا، تکرار کلمه، شبکه معنایی، ردالصدر علی العجز، ردالعجر علی الصدر و ... در این پژوهش با هدف شناخت ویژگی های آوایی مثنوی مولوی و حدیقه سنایی، به روش توصیفی-تحلیلی این دو اثر را از نظر نحوه تکرارها، مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده ایم که تکرار کلمه یکی از عناصر مهم در این دو اثر به شمار می رود. تکرار کلمه در مثنوی هدفمندانه تر بوده و به انسجام معنایی و روابط طولی ابیات کمک کرده است. انواع دیگر تکرار از جمله: تکرار در آغاز ابیات متوالی، تکرار از ابتدای مصراع ها، واج آرایی، شبکه معنایی، تکرار هجا، تکرار مصوت نیز در مثنوی مولوی و حدیقه سنایی دیده می شود اما در هر دو اثر به شیوه ای هنرمندانه بدون گرایش به تکلف ایجاد شده است.