فاطمه ایلخانی فرح آبادی

حکیم جمال الدّین ابومحمّد الیاس بن یوسف بن زکی بن مؤید نظامی گنجوی از شاعران بزرگ فارسی است که آثار ارزشمندش، به ویژه خمسه ، بر شاعران پس از وی تأثیر گذاشته است. اهمّیت وی در میان شاعران فارسی زبان، سبب توجّه نویسندگان و منتقدان به آثار وی و نگارش مقاله ها و کتاب های بسیار زیادی در این زمینه شده است. به منظور شناسایی زمینه های تحقیقی بیشتر آثار نظامی، تحلیل مقاله های نوشته شده در این زمینه لازم است. امروزه یکی از انواع مطالعات میان رشته ای، استفاده از روش های علم اطّلاعات، ازقبیل انواع تحلیل های هم استنادی، هم واژگانی و هم نویسندگانی در ترسیم نقشه علمی هر حوزه است. پژوهش حاضر، مقالات چاپ شده با موضوع نظامی گنجوی در نشریات و پایگاه های اطّلاعاتی را با استفاده از روش هم واژگانی تحلیل می کند. این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی است و با رویکرد علم سنجی انجام شده است. جامعه مورد مطالعه آن، مقالات فارسی حوزه نظامی گنجوی، نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتی معتبر در بازه زمانی 1378 تا سال 1399 است. برای ترسیم و تحلیل شبکه هم رخدادی واژگان، از نرم افزار «راور ماتریس»، «اس. پی. اس. اس» و «یو. سی. آی. نت» استفاده شده و طبقه بندی موضوعات با استفاده از روش خوشه بندی موضوعی صورت گرفته است. نتایج نشان می دهند که خسرو و شیرین ، لیلی و مجنون ، هفت پیکر ، مخزن الاسرار ، اسکندرنامه و خمسه نظامی، موضوعات اصلی منتسب به واژه های کلیدی و خسرو و شیرین پرکاربردترین واژه کلیدی به کاررفته در مقالات است.