مهدی محمدزاده مقدم

پژوهش حاضر با هدف بررسی و سنجش وضعیت شهرها از منظر مولفه های مدیریت بحران شهری تدوین شده است. روش تحقیق در این پژوهش، ترکیبی از تحقیقات، کاربردی (استفاده از نتایج و خروجی تحقیق در شهر شیروان) و توسعه ای می باشد؛ جامعه ی آماری در پژوهش حاضر، با توجه به تعیین و دسته بندی سازمان های مرتبط، از هر سازمان با توجه به تعداد کارمندان نسبت به درصدی که از کل جامعه آماری تشکیل دادند به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند که در مجموع تعداد 227 نفر به عنوان نمونه آماری پژوهش حاضر انتخاب شدند. در نهایت از روش نمونه گیری غیر احتمالی سهمیه ای که تعداد نمونه ها از قبل مشخص و از متخصصین می باش، توزیع شدند. یافته ها نشان می دهد که در کمترین و نامطلوب ترین میانگین محاسبه شده برابر با 3.57 به دوره پس از بحران و بازسازی پس از بحران ها تعلق دارد که در وضعیت رضایت بخشی قرار نداشته است نتایج بخش دوم که. مربوط به شناسایی پهنه های آسیب پذیر ناشی از مخاطرات در شهر شیروان بوده و در این بخش 12 شاخص براساس مدل FAHP مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند، که نتایج بدست آمده نشان داد، میزان آسیب پذیری در 37/5 درصد از شهر شیروان خیلی کم، 38/22 درصد میزان آسیب پذیری کم، 12/14 درصد میزان آسیب پذیری متوسط، 75/27 درصد میزان آسیب پذیری بالا و 39/30 درصد میزان آسیب پذیری خیلی بالا است. در واقع می توان گفت که میزان آسیب پذیری شهر شیروان در 75/27 درصد از شهر پایین و در 14/58 درصد از شهر میزان آسیب پذیری بالا است. در محلات مرکزی شهر به دلیل قدمت بالا، تراکم جمعیت، فرسودگی، کیفیت ابنیه پایین و ... میزان آسیب پذیری بالا است. nk href="moz-extension://e82f9c05-bf9c-4e25-87b0-684d37ab5915/skin/s3gt_tooltip_mini.css" rel="stylesheet" type="text/css" > #s3gt_translate_tooltip_mini { display: none !important; } شماره ی مقاله: ۲۲

برنامه ریزی و مدیریت سوانح و حوادث طبیعی که سبب تحمیل خسارت های جانی، مالی و محیطی به فضاها و ساکنان مناطق شهری می شود باید به منزله ی یک راهبرد اساسی در همه مراحل برنامه ریزی و برنامه های توسعه ی شهری مد نظر قرار گرفته شود. شهرها اغلب محل تراکم بسیار زیاد جمعیت و پدیده های انسان ساخت هستند. به همین دلیل در صورت نبود آمادگی برای مقابله بابحران، احتمال بروز خسارات جانی و مالی بالا است. در این بین مباحث برنامه ریزی شهری و ارتباط آن با مدیریت بحران از موضوعات مهم و قابل تأمل مبحث خطرپذیری سیستم شهری می باشد. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی الگوی علمی مولفه های موثر در مدیریت بحران مناطق شهری تدوین شد. روش به کار رفته در این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی است. جامعه ی آماری این پژوهش را خبرگان و اساتید جغرافیاو برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی شهری و منطقه ای در شهر شیروان تشکیل می دادند. خبرگان به روش گلوله برفی و از میان اساتید دانشگاهی و پژوهشگران فعال در زمینه مدیریت بحران شهری انتخاب شدند. حجم نمونه در نظر گرفته شده برای تکمیل پرسشنامه 25 نفر از اساتید دانشگاهی و متخصصان حوزه پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه مبتنی بر دیماتل فازی بود از آنجا که پرسشنامه مورد استفاده، برپایه ی معیارهای شناسایی شده در پیشینه پژوهش و دیدگاه کارشناسان و صاحب نظران تهیه شده بود، روایی پرسشنامه، خود به خود تایید می شود. به منظور سنجش پایایی پرسشنامه، از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد، و میزان آن 80/0 به دست آمد این میزان، نشان دهنده پایایی مناسب پرسشنامه است. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که در مرحله بیش از بحران از میان شاخص های مورد مطالعه براساس مقدار D-R، شاخص ظرفیت و توانمندسازی با مقدار 255/1 به عنوان تاثیرگذارترین شاخص در مرحله پیش از بحران، در مرحله حین بحران شاخص امداد و پاسخگویی با توجه مقدار 953/1، و در مرحله بعد از بحران شاخص حمایت دولت با بیشترین مقدار D-R 932/1 به عنوان تاثیرگذارترین شاخص در شناسایی شدند. در یک نتیجه گیری کلی می توان عنوان نمود که مدیریت بحران در شهر شیروان نیازمند دیدگاهی ساختاری و جامع است و نیاز است که برنامه ریزی در راستای مدیریت بحران شهر مورد مطالعه به مولفه های شناسایی شده در این پژوهش توجه ویژه ای شود.