مصطفی فعله گری

در خلال سال های 1320 تا 1332 که فضای نسبتاً باز سیاسی در ایران ایجاد شده بود، زمینه ای برای فعالیت حزب توده فراهم آمد. حضور حزب توده در آن زمان تنها سیاسی نبود، بلکه به ویژه در عرصه ادبیات این حزب می کوشید که با پروبال دادن به نویسندگان نوخاسته و هدایت آنها به سوی ادبیات توده گرا، زمینه پیدایش رئالیسم انتقادی بومی ایران را به تاسی از رئالیسم انتقادی شوروی ایجاد نماید. اما با پیدایش تحولات سیاسی در شوروی پس از استالین و استقرار یافتن امریکا در صحنه سیاسی ایران پس از کودتای 28 مرداد، برخلاف انتظار روشنفکران حزب توده، ادبیاتی شبه امریکایی در عرصه اجتماعی ایران پدید آمد. نوشتار حاضر مروری کوتاه دارد بر ظهور و افول ادبیات توده گرا در ایرانِ قبل از کودتای 28 مرداد 1332.