سید حسین خادمیان نوش آبادی

حکومت از مباحث مهم و تمدن به مثابه وضع مطلوب، دارای جایگاه ویژه در اندیشه سیاسی همه دور ه های گذشته ایران و جهان است. در نهضت مشروطه نیز، به دلایل متعدد از جمله تأثیرپذیری ایرانیان از افکار سیاسی غرب، بازار اندیشه ورزی چنان بالا گرفت که به حکومت و تمدن بیش از گذشته پرداخته شد. در میان اندیشمندان این دوره، آیت الله شیخ فضل الله نوری از برجسته ترین فقهایی است در جدال اندیشه ها و با مقولاتی چون حکومت و تمدن به مصاف اندیشه غرب می رود، از این رو، مقاله حاضر به این سئوال که: دیدگاه آیت الله شیخ فضل الله نوری به حکومت و تمدن چه بوده است؟ به شیوه توصیف و تحلیل پاسخ می دهد. یافته های تحقیق نشان می دهد شیخ در چارچوب دین، حکومت و تمدنی را مفید و مؤثر می دانست که در آن استعمار، خودکامگی، فساد، بیگانه محوری و افکار و اعمال ضد شریعت، نفی گردد.