مهناز زعیم باشی

این تحقیق در تلاش است تا شناخت وسیع تری از دلایل، زمینه ها و فرایندهای اجتماعی مؤثر بر بروز بیماری های اعصاب و روان  به دست آورد؛ ازاین رو با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق و آزاد در چهارچوب نظریه زمینه ای و با استفاده از نمونه گیری نظری از 23 بیمار بهبودیافته مبتلا به بیماری های اعصاب روان و پنج نفر از اعضای خانواده های بیماران، داده های لازم گردآوری و تنظیم شد. پس از تحلیل یافته های پژوهش، مقوله های دغدغه های زندگی، مشاوره و آموزش کاربردی، بی توجهی به عدالت، سرمایه اجتماعی درون گروهی به عنوان شرایط زمینه ای، مشاجره و تنش در خانواده، شخصیت حساس عاطفی، تنش های اقتصادی، سوء مصرف مواد مخدر به عنوان شرایط علی، باور پذیری، ناآگاهی شناختی، کنترل احساسات فردی و اجتماعی به عنوان شرایط مداخله گر، پشتیبانی حمایتی و عاطفی، اثربخشی درمان به عنوان تعاملات و ایجاد تشنج و هراس در خانواده، ترک مسئولیت خانوادگی و اجتماعی و افزایش هزینه های خانواده، تأثیرات فردی به عنوان پیامدها تعیین شدند. سرانجام مفهوم بیماری اعصاب و روان برخاسته از «شخصیت حساس شکننده» به عنوان مقوله هسته برگزیده شد. نتایج بررسی نشان می دهد که فشار روانی دارای منشأ اجتماعی است و با ساختارها و نظام اجتماعی ارتباط وسیع و تنگاتنگ دارد. عواملی همچون تأهل، تحصیلات، روابط خانوادگی، مشکلات اقتصادی، بیکاری و ازدواج های ناموفق، افراد را برای ابتلا به بیماری روانی مستعدتر می کنند.