زهرا دستغیب شیرازی

مقدمه و هدف پژوهش: در این مقاله قصد داریم تا مؤلفه های فرهنگی موثر بر بروز پدیده بی موبایل هراسی در میان دانشجویان را به طور اختصاصی بررسی نماییم. روش پژوهش: کاربردی و نوع داده ها تلفیقی (کمی و کیفی) نحوه گردآوری داده ها توصیفی از نوع پیمایشی- همبستگی، روش نمونه گیری تصادفی ساده و ابزار گردآوری داده ها مطالعات کتابخآن های و روش میدانی شامل یک پرسشنامه محقق ساخته بوده است بدین منظور از رویکرد کمی و روش پیمایش استفاده کردیم. ابزار جمع آوری داده ها در بخش کمی، پرسشنامه استاندارد، محقق ساخته و مورد تایید خبرگان شامل 40 سوال است که در نمونه ای متشکل از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی قرار گرفت پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ تایید شد. یافته ها: یافته ها از برازش خوب الگوی ساختاری با داده های جامعه آماری برخوردار بود و الگوی مذکور تبیین مناسبی در جامعه آماری داشت.نتیجه گیری: از 5 بعد مورد بررسی تنها وجود ارتباط معنادار میان فرهنگ کتابخوانی و بروز بی موبایل هراسی مشاهده گردید و در دیگر عوامل این رابطه مشاهده نشد.

پژوهش کیفی کمّی (آمیخته) پیش رو به منظور تحلیل نگرش صاحب نظران علوم ارتباطات اجتماعی درباره عوامل مؤثر بر بی موبایل هراسی در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی انجام شد. ابتدا، با رویکرد کیفی و روش تحلیل داده بنیان، ویژگی ها و مؤلفه ها را استخراج کردیم. بر این اساس، با 22 نفر از استادان و نخبگان دارای سابقه تدریس و پژوهش در حوزه رسانه، علوم ارتباطات اجتماعی و جامعه شناسی ارتباطات مصاحبه عمیق انجام شد. تحلیل داده بنیان داده های بخش کیفی به استخراج 72 مفهوم، 6 مقوله اصلی و 19 مقوله فرعی منجر شد که بیشترین تأکید بر چهار مؤلفه اصلی (عوامل فردی و خانوادگی؛ عوامل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی؛ عوامل مداخله گر و نقش رسانه ها) در بروز پدیده بی موبایل هراسی بود. در مرحله دوم، برای سنجش یافته های بخش کیفی (چهار عامل بروز پدیده بی موبایل هراسی)، از رویکرد کمّی و روش پیمایش استفاده شد. ابزار جمع آوری داده ها در بخش کمّی پرسش نامه استاندارد، محقق ساخته و موردتأیید خبرگان با 40 سؤال بود که پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ تأیید شد. واحد تحلیل در بخش کمّی دانشجویان هستند. پس از آزمون فرضیات، وجود رابطه میان عوامل عدم خودآگاهی و اضطراب، عدم اعتماد به نفس، خودنمایی، سواد رسانه ای، وابستگی به تلفن همراه هوشمند و فضای مجازی، کتاب خوانی، مهارت و خودکنترلی با بروز پدیده بی موبایل هراسی تأیید شد.